Μπρόκολο ένας αληθινός φίλος της υγείας μας

                              Διατροφή και Υγεία-Μπρόκολο

                                            #διατροφή #υγεία #vegeterian #vegan #vegetable

                                            

Η Ανάσταση του Λέοντος Τολστόη

 

Η Δομή της Πλατωνικής Φιλοσοφίας μέσα από την «Εισαγωγή των Δογμάτων Πλάτωνος» του Αλκίνοου

1.0 Εισαγωγή

Η «Εισαγωγή των Δογμάτων Πλάτωνος» του Αλκίνοου, φιλοσόφου του Μέσου Πλατωνισμού (2ος αι. μ.Χ.), αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σωζόμενα εγχειρίδια που επιχειρούν να παρουσιάσουν τη σκέψη του Πλάτωνα με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο. Σε μια εποχή που η φιλοσοφία αναζητούσε δογματική συνοχή, ο Αλκίνοος δεν παραθέτει απλώς αποσπάσματα, αλλά οργανώνει το σύνολο των πλατωνικών ιδεών σε ένα συνεκτικό φιλοσοφικό οικοδόμημα. Το έργο του συνιστά μια πολύτιμη πύλη εισόδου στον πλατωνισμό, όχι μόνο όπως αυτός διαμορφώθηκε αιώνες μετά τον θάνατο του ιδρυτή της Ακαδημίας, αλλά και όπως τον αντιλαμβάνονταν οι διανοητές της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Το παρόν άρθρο υποστηρίζει ότι η «Εισαγωγή» του Αλκίνοου δεν αποτελεί μια απλή παράθεση, αλλά μια βαθιά ερμηνευτική αναδόμηση της πλατωνικής σκέψης. Μέσα από την αυστηρή ταξινόμηση και την ιεράρχηση των φιλοσοφικών κλάδων, ο Αλκίνοος αποκαλύπτει τη δομική συνοχή και την αλληλεξάρτηση μεταξύ της μεταφυσικής, της γνωσιολογίας, της ηθικής και της πολιτικής φιλοσοφίας του Πλάτωνα, παρουσιάζοντας τον πλατωνισμό ως ένα ολοκληρωμένο σύστημα που προσφέρει έναν συνεκτικό τρόπο θεώρησης του κόσμου και του βίου.

2.0 Ορισμός, Σκοπός και Διαιρέσεις

Για τη θεμελίωση ενός συστήματος σκέψης, η στρατηγική σημασία του αρχικού ορισμού και της ταξινόμησης είναι κεφαλαιώδης. Ο Αλκίνοος, ακολουθώντας αυτή την αρχή, θέτει από την αρχή τις βάσεις για την κατανόηση του πλατωνισμού, οριοθετώντας το πεδίο της φιλοσοφίας και προσδιορίζοντας με σαφήνεια τον τελικό σκοπό της φιλοσοφικής ζωής. Αυτή η θεμελίωση λειτουργεί ως οδικός χάρτης για την πλοήγηση στο σύνθετο πλατωνικό οικοδόμημα.

2.1 Ο Βίος του Φιλοσόφου και ο Τελικός Σκοπός

Στο Κεφάλαιο Β', ο Αλκίνοος εισάγει τη διάκριση μεταξύ του θεωρητικού και του πρακτικού βίου, αποδίδοντας σαφή υπεροχή στον πρώτο. Ο θεωρητικός βίος, που συνίσταται στη «γνώσει τῆς ἀληθείας», είναι ανώτερος και τιμιότερος, ενώ ο πρακτικός, που αφορά τις πράξεις μέσω του σώματος, έπεται. Ωστόσο, οι δύο βίοι δεν είναι ασύνδετοι. Ο τελικός σκοπός της φιλοσοφίας, ο οποίος αποτελεί και τον σκοπό της ανθρώπινης ζωής, είναι η ὁμοίωσις Θεῷ κατὰ τὸ δυνατόν (ομοίωση με τον Θεό, στο μέτρο του δυνατού). Αυτός ο υπέρτατος στόχος επιτυγχάνεται μέσα από την άσκηση της αρετής (που συνδέεται με τον πρακτικό βίο) και, κυρίως, μέσα από τη θεωρητική γνώση της αλήθειας και των πρώτων αρχών, μια γνώση που μας εξομοιώνει με τη θεία φύση.

2.2 Οι Κλάδοι της Φιλοσοφίας

Αφού θέτει τον τελικό σκοπό, ο Αλκίνοος προχωρά στο Κεφάλαιο Γ' στην τριμερή διαίρεση της φιλοσοφίας, μια ταξινόμηση που οργανώνει το σύνολο της πλατωνικής διδασκαλίας:

• Θεωρητική Φιλοσοφία: Αφορά τη γνώση των όντων και υποδιαιρείται σε τρία μέρη, με βάση το αντικείμενο της έρευνάς τους:
  • Θεολογία: Η επιστήμη των πρώτων, αιώνιων και νοητών αιτιών, δηλαδή του Θεού και των Ιδεών.
  • Φυσική: Η μελέτη του αισθητού κόσμου, της γένεσης και της τάξης του σύμπαντος.
  • Μαθηματικά: Η διερεύνηση των αφηρημένων μαθηματικών αντικειμένων, που κατέχουν ενδιάμεση θέση μεταξύ του νοητού και του αισθητού.
• Πρακτική Φιλοσοφία: Αφορά την ανθρώπινη πράξη και την οργάνωση του βίου. Υποδιαιρείται επίσης σε τρία μέρη:
  • Ηθική: Η διαμόρφωση του χαρακτήρα και η επίτευξη της αρετής σε ατομικό επίπεδο.
  • Οικονομική: Η ορθή διαχείριση του οίκου.
  • Πολιτική: Η οργάνωση της ιδανικής πολιτείας και η διακυβέρνηση.

Αυτή η αρχική ταξινόμηση δεν είναι απλώς σχηματική. Προετοιμάζει το έδαφος για την εξέταση των εργαλείων που απαιτούνται για την επίτευξη της φιλοσοφικής γνώσης, οδηγώντας μας λογικά στην επόμενη ενότητα, που είναι αφιερωμένη στη γνωσιολογία και τη διαλεκτική μέθοδο.

3.0 Ο Δρόμος προς την Αλήθεια

Στο πλατωνικό σύστημα, όπως το παρουσιάζει ο Αλκίνοος, η γνωσιολογία και η μεθοδολογία κατέχουν κεντρικό ρόλο. Η κατανόηση του πώς γνωρίζουμε είναι αδιαχώριστη από το τι μπορούμε να γνωρίσουμε. Η ορθή μέθοδος δεν είναι απλώς ένα εργαλείο, αλλά η ίδια η οδός που οδηγεί την ψυχή από τον κόσμο των αισθήσεων και της δόξας στον κόσμο της αλήθειας και της επιστήμης.

3.1 Το Κριτήριο της Αλήθειας

Στο Κεφάλαιο Δ', ο Αλκίνοος αναλύει τη διττή έννοια του κριτηρίου της αλήθειας. Κάνει μια θεμελιώδη διάκριση μεταξύ:

• του «υφ' ου κρίνεται»: του υποκειμένου ή του παράγοντα που κρίνει, ο οποίος είναι ο λόγος του φιλοσόφου.
• του «δι' ου κρίνεται»: του οργάνου μέσω του οποίου επιτελείται η κρίση, το οποίο είναι ο «λόγος φυσικός».

Αυτή η διάκριση θεμελιώνει μια ορθολογική προσέγγιση της γνώσης. Ο «λόγος φυσικός» είναι το καθολικό, ακατέργαστο όργανο της λογικής που ενυπάρχει σε κάθε άνθρωπο. Ο φιλόσοφος, μέσω της εκπαίδευσης και της διαλεκτικής, οφείλει να το γυμνάσει και να το τελειοποιήσει, ώστε να το μετατρέψει στον έγκυρο και αυθεντικό «λόγο» που κρίνει την αλήθεια.

3.2 Επιστήμη, Δόξα και Αίσθηση

Στο ίδιο κεφάλαιο, ο Αλκίνοος αποσαφηνίζει την πλατωνική διάκριση μεταξύ της επιστήμης (ἐπιστήμη) και της δόξας (δόξα). Η επιστήμη έχει ως αντικείμενό της τα αιώνια και αμετάβλητα νοητά όντα, δηλαδή τις Ιδέες. Η γνώση αυτή είναι σταθερή και αληθής. Αντίθετα, η δόξα αφορά τον μεταβλητό και φθαρτό κόσμο των αισθητών πραγμάτων. Η δόξα βρίσκεται μεταξύ γνώσης και άγνοιας, καθώς τα αντικείμενά της είναι μιμήσεις των αληθινών όντων. Αυτή η οντολογική και γνωσιολογική ιεραρχία ορίζει με σαφήνεια τα όρια και τις δυνατότητες της ανθρώπινης γνώσης.

3.3 Η Διαλεκτική ως Βασιλική Οδός

Η μέθοδος που επιτρέπει στην ψυχή να υπερβεί τη δόξα και να φτάσει στην επιστήμη είναι η διαλεκτική. Στα Κεφάλαια Ε' και ΣΤ', ο Αλκίνοος την παρουσιάζει ως τη «βασιλική οδό» της φιλοσοφίας, αναλύοντας τις τέσσερις βασικές διαδικασίες της:

1. Διαίρεση: Η ανάλυση ενός γένους στα είδη που το αποτελούν, προκειμένου να κατανοηθεί η εσωτερική του δομή.
2. Ορισμός: Η διατύπωση της ουσίας ενός πράγματος, η οποία προκύπτει από τη διαδικασία της διαίρεσης.
3. Ανάλυση: Η ανωτέρα πορεία του νου, κατά την οποία ο φιλόσοφος ξεκινά από υποθέσεις και ανέρχεται προς τις «αναπόδεικτες αρχές», δηλαδή τις Ιδέες και τελικά το Αγαθόν.
4. Επαγωγή: Η αντίστροφη πορεία, κατά την οποία ο νους μεταβαίνει από την εξέταση των επιμέρους παραδειγμάτων στη σύλληψη του καθολικού ορισμού.

Για τον Αλκίνοο, η διαλεκτική δεν είναι μια αόριστη τέχνη, αλλά μια αυστηρά δομημένη επιστήμη που χρησιμοποιεί ως εργαλεία τη λογική, δηλαδή τη θεωρία των προτάσεων και των συλλογισμών (ΚΕΦ. ΣΤ'). Η διαλεκτική είναι, συνεπώς, η πρακτική οδός για την ανάβαση της ψυχής· ο στόχος δεν είναι απλώς η γνώση των Ιδεών, αλλά η εξομοίωση με τον θείο Νου του οποίου οι Ιδέες αποτελούν τις νοήσεις, εκπληρώνοντας έτσι τον τελικό σκοπό της φιλοσοφίας.

Έχοντας καθορίσει τη μέθοδο για την απόκτηση της γνώσης, το επόμενο λογικό βήμα είναι η εφαρμογή της στο ύψιστο αντικείμενό της: την ίδια τη φύση της πραγματικότητας, δηλαδή τη μεταφυσική.

4.0 Οι Πρώτες Αρχές της Πραγματικότητας

Αφού εδραίωσε τη μέθοδο για την απόκτηση της γνώσης, ο Αλκίνοος στρέφεται τώρα στο ύψιστο αντικείμενό της: τη μεταφυσική αρχιτεκτονική της πραγματικότητας, η οποία αποτελεί το ακλόνητο θεμέλιο για ολόκληρο το πλατωνικό σύστημα. Εδώ θεμελιώνονται οι πρώτες αρχές που διέπουν όχι μόνο τη δομή του σύμπαντος, αλλά και την ανθρώπινη ύπαρξη και τον τελικό της σκοπό.

4.1 Οι Τρεις Θεμελιώδεις Αρχές

Στα Κεφάλαια Θ' και Ι', ο Αλκίνοος συστηματοποιεί την πλατωνική μεταφυσική γύρω από τρεις θεμελιώδεις αρχές (ἀρχαί) του παντός: τον Θεό, τις Ιδέες και την Ύλη.

• Ο Πρώτος Θεός: Τοποθετείται στην κορυφή της οντολογικής ιεραρχίας. Ταυτίζεται με τον Νου και το Αγαθόν, μια ταύτιση κρίσιμη, καθώς ο τελικός σκοπός της ομοίωσης είναι η ομοίωση με αυτό το συγκεκριμένο Αγαθόν. Είναι αιώνιος, άρρητος (δεν μπορεί να περιγραφεί πλήρως με λόγια), αυτοτελής (τέλειος καθ' εαυτόν) και αποτελεί την ποιητική αιτία, δηλαδή τον «πατέρα και ποιητή» των πάντων. Η γνώση του είναι δυνατή όχι άμεσα, αλλά έμμεσα, μέσω δύο οδών: της αφαίρεσης, δηλαδή της αφαίρεσης όλων των υλικών ιδιοτήτων, και της αναλογίας, όπως το Αγαθόν είναι για τον νοητό κόσμο ό,τι ο ήλιος για τον αισθητό.
• Οι Ιδέες: Σε μια ερμηνευτική κίνηση χαρακτηριστική του Μέσου Πλατωνισμού, που εσωτερικεύει τις Ιδέες στον θείο νου, ο Αλκίνοος τις ορίζει ως τις νοήσεις του Πρώτου Θεού (νόησις Θεοῦ). Λειτουργούν ως τα αιώνια και αμετάβλητα παραδείγματα (παραδειγματική αιτία) με βάση τα οποία ο Θεός δημιουργεί και οργανώνει τον αισθητό κόσμο.
• Η Ύλη: Η ύλη είναι η τρίτη αρχή. Περιγράφεται ως ένα άμορφο, άποιο και αιώνιο υπόστρωμα (ὑποκείμενον) που δέχεται τις μορφές που της επιβάλλει ο Δημιουργός, σύμφωνα με τα ιδεατά πρότυπα. Είναι η αρχή της πολλαπλότητας, της μεταβολής και της ατέλειας στον αισθητό κόσμο.

4.2 Κοσμολογία: Η Τάξη του Σύμπαντος

Η κοσμολογία του Αλκίνοου (ΚΕΦ. ΙΒ') περιγράφει τη διαδικασία με την οποία ο Δημιουργός Θεός επιβάλλει τάξη στο αρχέγονο χάος της ύλης. Αυτή η δημιουργία δεν είναι μια πράξη που συμβαίνει στον χρόνο, αλλά μια αιώνια σχέση εξάρτησης. Ο Θεός, ως αγαθός, χρησιμοποίησε ως εργαλεία τα μαθηματικά πρότυπα και την αναλογία, η οποία αποτελεί τον θεϊκό δεσμό που συνέχει τα στοιχεία του σύμπαντος. Αυτή η κοσμική τάξη αποτελεί το τέλειο έλλογο πρότυπο που η ψυχή του φιλοσόφου επιδιώκει να μιμηθεί.

Κεντρικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία κατέχει η Ψυχή του Κόσμου (ΚΕΦ. ΙΔ'). Ο Θεός τη δημιουργεί ως μια ενδιάμεση οντότητα μεταξύ του αδιαίρετου νοητού κόσμου και του διαιρετού αισθητού κόσμου. Η Ψυχή του Κόσμου είναι η αρχή της κίνησης, της ζωής και της τάξης στο σύμπαν, εμψυχώνοντας το σώμα του κόσμου και διασφαλίζοντας την αρμονική λειτουργία του.

Η κοσμική τάξη, που πηγάζει από έναν αγαθό και νοήμονα Θεό, θέτει το πλαίσιο μέσα στο οποίο καλούμαστε να κατανοήσουμε τη φύση της δικής μας ψυχής και να ευθυγραμμίσουμε τη ζωή μας με την παγκόσμια αρμονία.

5.0 Η Φύση και το Τέλος του Ανθρώπου

Με το μεταφυσικό και κοσμολογικό πλαίσιο σταθερά εδραιωμένο, ο Αλκίνοος προχωρά λογικά στην τοποθέτηση του ανθρώπου εντός αυτής της θείας τάξης. Η πλατωνική ψυχολογία και ηθική δεν είναι ανεξάρτητοι κλάδοι, αλλά άμεσες συνέπειες της μεταφυσικής, καθώς περιγράφουν την πορεία μέσω της οποίας η ατομική ψυχή μπορεί να αντικατοπτρίσει την κοσμική αρμονία και να επιτύχει τον τελικό της σκοπό (τέλος).

5.1 Η Αθανασία και η Δομή της Ψυχής

Στο Κεφάλαιο ΚΕ', ο Αλκίνοος παραθέτει τα βασικά πλατωνικά επιχειρήματα για την αθανασία της ψυχής. Δίνει έμφαση στη θεωρία της ανάμνησης (ἀνάμνησις), σύμφωνα με την οποία η μάθηση είναι ανάκληση γνώσεων που η ψυχή κατείχε πριν την ενσάρκωσή της. Το σημαντικότερο, όμως, επιχείρημα βασίζεται στον ορισμό της ψυχής ως αυτενέργητης και αιώνιας αρχής της κίνησης («ἀρχὴ κινήσεως αὐτοκίνητος»). Επειδή είναι η πηγή κάθε κίνησης και ζωής, δεν μπορεί η ίδια να υπόκειται σε θάνατο.

Στη συνέχεια (ΚΕΦ. ΚΓ' και ΚΔ'), ο Αλκίνοος περιγράφει την τριμερή δομή της ψυχής, αντιστοιχίζοντας κάθε μέρος της με μια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος:

1. ΤηνΛογική: Το έλλογο μέρος, η έδρα της λογικής και της σκέψης, που εδρεύει στον εγκέφαλο (κεφαλή).
2. Το Θυμοειδές: Η έδρα των ευγενών συναισθημάτων, όπως η ανδρεία και η τιμή, που βρίσκεται στην καρδιά.
3. Το Επιθυμητικόν: Η έδρα των σωματικών επιθυμιών και ορέξεων, που τοποθετείται στο ήπαρ.

5.2 Αρετή, Κακία και Ελευθερία της Βούλησης

Η ηθική φιλοσοφία του Πλάτωνα, σύμφωνα με τον Αλκίνοο, βασίζεται στην ιδέα ότι η αρετή είναι η υγεία και η τελειότητα της ψυχής (ΚΕΦ. ΚΗ'). Ορίζεται ως μεσότης (μεσότης) μεταξύ υπερβολής και έλλειψης σε σχέση με τα πάθη (ΚΕΦ. ΚΘ'). Κάθε μέρος της ψυχής έχει τη δική του αρετή, ενώ η αρμονική συνύπαρξή τους οδηγεί στη συνολική αρετή της δικαιοσύνης. Αυτή η ψυχική υγεία είναι η ίδια η κατάσταση της ομοίωσης με τον Θεό, καθώς αντικατοπτρίζει την τέλεια τάξη του σύμπαντος που κυβερνάται από τον θείο Νου.

Μέρος της Ψυχής	Αντίστοιχη Αρετή	Περιγραφή
Λογική	Σοφία / Φρόνησις	Η γνώση του καλού και του κακού.
Θυμοειδές	Ἀνδρεία	Η υποταγή του θυμού στον λόγο για το τι είναι δίκαιο.
Επιθυμία	Σωφροσύνη	Ο έλεγχος των επιθυμιών από τη λογική.
Όλη η Ψυχή	Δικαιοσύνη	Η αρμονία των τριών μερών, όπου το καθένα πράττει το δικό του έργο.

Ο Αλκίνοος αναλύει επίσης δύο κεντρικά ηθικά δόγματα. Πρώτον, το δόγμα ότι «η μεν αρετή εκούσιον, η δε κακία ακούσιον» (ΚΕΦ. Λ'). Κανείς δεν επιλέγει το κακό γνωρίζοντάς το ως κακό· η κακία πηγάζει από την άγνοια του αληθινού αγαθού. Δεύτερον, εξετάζει τη σχέση μεταξύ Ειμαρμένης και ελεύθερης βούλησης (αὐτεξούσιον) (ΚΕΦ. ΚΣΤ'). Τονίζει ότι, ενώ τα γεγονότα εντάσσονται σε μια ευρύτερη κοσμική τάξη (Ειμαρμένη), οι ανθρώπινες πράξεις παραμένουν στην ευθύνη του ατόμου.

5.3 Η Πολιτική ως Εφαρμογή της Ηθικής

Η πολιτική φιλοσοφία (ΚΕΦ. ΛΓ') αποτελεί την προέκταση και εφαρμογή της ηθικής σε συλλογικό επίπεδο. Η ιδανική Πολιτεία δομείται κατ' αναλογίαν προς την τριμερή ψυχή:

• Οι φύλακες-βασιλείς (το βουλευόμενον) αντιστοιχούν στην λογική.
• Οι επίκουροι (το πολεμικόν) αντιστοιχούν στο θυμοειδές.
• Οι δημιουργοί (το χρηματιστικόν) αντιστοιχούν στο επιθυμητικό.

Η δικαιοσύνη στην πόλη, όπως και στην ψυχή, επιτυγχάνεται όταν κάθε τάξη επιτελεί τον ρόλο που της αρμόζει, υπό την καθοδήγηση των σοφότερων, δηλαδή των φιλοσόφων-βασιλέων. Ο φιλόσοφος-βασιλέας είναι η πολιτική ενσάρκωση της επιτυχούς ομοίωσης με τον Θεό, μια ψυχή της οποίας η εσωτερική αρμονία εκπορεύεται για να δομήσει την πόλη κατ' εικόνα της.

Έχοντας καλύψει το σύνολο του πλατωνικού συστήματος, απομένει να εξαχθούν τα τελικά συμπεράσματα για τη συνθετική συνεισφορά του Αλκίνοου.

Η «Εισαγωγή των Δογμάτων Πλάτωνος» του Αλκίνοου αποτελεί ένα έργο μνημειώδους σημασίας για την κατανόηση της πλατωνικής φιλοσοφίας, όχι ως μιας συλλογής διάσπαρτων διαλογικών αναζητήσεων, αλλά ως ενός στέρεου και ολοκληρωμένου φιλοσοφικού συστήματος. Όπως αναλύθηκε, ο Αλκίνοος προσφέρει μια εξαιρετικά δομημένη και συστηματική πύλη εισόδου στον πλατωνισμό, ξεκινώντας από τον ορισμό και τον σκοπό της φιλοσοφίας και καταλήγοντας στην εφαρμογή των αρχών της στην ηθική και την πολιτική ζωή.

Η συνολική σημασία της «Εισαγωγής» έγκειται στην ικανότητά της να καταδεικνύει την εσωτερική λογική και τη βαθιά συνοχή της πλατωνικής σκέψης. Ο Αλκίνοος αναδεικνύει πώς η μεταφυσική θεωρία των αρχών θεμελιώνει τη γνωσιολογία, η οποία με τη σειρά της απαιτεί μια συγκεκριμένη μεθοδολογία για την προσέγγιση της αλήθειας. Αυτό το θεωρητικό πλαίσιο καθορίζει την ψυχολογία και την ηθική, καθώς ο τελικός σκοπός του ανθρώπου, η ὁμοίωσις Θεῷ, δεν είναι παρά η εναρμόνιση της ψυχής με τις αιώνιες αρχές της πραγματικότητας. Με τον τρόπο αυτό, ο Αλκίνοος παρουσιάζει τον πλατωνισμό ως ένα ενιαίο και συνεκτικό οικοδόμημα, όπου η θεωρία συνδέεται άρρηκτα με την πράξη. Το συστηματικό του εγχείρημα όχι μόνο διαφύλαξε την πλατωνική παράδοση για το ρωμαϊκό κοινό, αλλά προετοίμασε και το έδαφος για τις μεγάλες μεταφυσικές συνθέσεις του ύστερου Νεοπλατωνισμού.

(δια χειρός αλεξίου με πηγές από το αχανές διαδίκτυο)

Πίστη και Ελπίδα στον Ορισμό του Δάντη (Adolfo Faggi)

faggi-fede-speranza-nella-definizione-di-dante-pdffrom aldebaran36

Τα αποσπάσματα προέρχονται από μια δημοσίευση του Adolfo Faggi με τίτλο "Πίστη και Ελπίδα στον Ορισμό του Δάντη", η οποία χρονολογείται το 1935 και εκδόθηκε στο Τορίνο. 

Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από τους τόμους 70 των Πρακτικών της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών του Τορίνο, του έτους 1934-35. 

Ο συγγραφέας, ο οποίος σημειώνεται ως Μέλος του Εθνικού Συλλόγου, παρουσίασε αυτή τη σημείωση σε συνεδρίαση στις 7 Φεβρουαρίου του 1935. 

Το κύριο θέμα της εργασίας είναι η διευκρίνιση του νοήματος των ελπιζομένων πραγμάτων στον ορισμό του Δάντη σε αντιπαράθεση με τη Λατινική Βουλγάτα και η εξέταση της σχέσης μεταξύ πίστης και ελπίδας υπό τη χριστιανική έννοια. 

Ο Faggi αναλύει συγκεκριμένα το πώς ο Δάντης αντιλαμβάνεται την πίστη και την ελπίδα, συζητώντας ταυτόχρονα τις ερμηνείες άλλων μελετητών, όπως ο Prof. Annibale Pastore. 

 Το κείμενο του Adolfo Faggi επικεντρώνεται στη διευκρίνιση του νοήματος των «ελπιζομένων πραγμάτων» (cose sperate) στον ορισμό που δίνει ο Δάντης για την Πίστη, συγκρίνοντάς το με το κείμενο του Παύλου (Vulgate), και καθορίζοντας τη σχέση μεταξύ Πίστης και Ελπίδας υπό τη χριστιανική έννοια. 

Η ανάλυση του Faggi είναι θεμελιώδης, καθώς διερευνά τις θεολογικές αρετές μέσα από το πρίσμα της φιλολογικής και εννοιολογικής ακρίβειας, κυρίως όσον αφορά τη μετάφραση και την ερμηνεία των λατινικών όρων που χρησιμοποιήθηκαν στη μεσαιωνική θεολογία.

 Ι. Ο Ορισμός της Πίστης (Fede) Ο Δάντης, στο Paradiso (Κάντο XXIV, 64-65), δίνει τον περίφημο ορισμό της Πίστης: «Fede è sustanza di cose sperate / Ed argumento delle non parventi» (Πίστη είναι η ουσία των ελπιζομένων  (και επιχείρημα αυτών που δεν φαίνονται). 

Αυτός ο ορισμός είναι γνωστό ότι προέρχεται από την Επιστολή του Αγίου Παύλου προς Εβραίους (Εβρ. ΧΙ, 1): «ἔστι δὲ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, ἔλεγχος οὐ βλεπομένων». 

Ο Faggi εστιάζει σε δύο βασικά ζητήματα ερμηνείας: 

1. Η Έννοια της Substantia (Ουσία/Υπόσταση) Το λατινικό substantia μεταφράζει την ελληνική λέξη «ὑπόστασις». 

Ο Faggi τονίζει ότι ο όρος substantia στον ορισμό της Πίστης δεν πρέπει να εκληφθεί με την αυστηρή φιλοσοφική του έννοια (δηλαδή ως ουσία έναντι συμβεβηκότος), όπως ίσως παρερμηνεύτηκε από σχολιαστές όπως ο Scartazzini. 

Αντιθέτως, ο όρος πρέπει να γίνει δεκτός σύμφωνα με τη λατινική Vulgata, τον Πέτρο Λομβαρδό (Pietro Lombardo) και την ιταλική χρήση. 

Η Substantia νοείται με την κυριολεκτική έννοια του «αυτού που βρίσκεται κάτω, που στηρίζει, που είναι θεμέλιο». 

Σύμφωνα με τον Πέτρο Λομβαρδό, «δια την πίστην υπάρχουσι [subsistunt] και ελπίζονται τα πράγματα και έχουν θεμέλιον (fundamentum)». 

Επομένως, η Πίστη είναι το θεμέλιο των πραγμάτων που ελπίζουμε. 

2. Η Διαμάχη για το Sperate (Ελπιζόμενα) 

Ο Δάντης χρησιμοποιεί τον παθητικό αόριστο μετοχή sperate (ελπισμένες), ενώ κάποιοι μελετητές, όπως ο καθηγητής Pastore, υποστήριξαν ότι θα έπρεπε να χρησιμοποιηθεί ο τύπος sperandum (αυτά που πρέπει να ελπίσουμε), υπονοώντας την αναγκαιότητα. 

Ο Faggi αντικρούει αυτό το επιχείρημα, δηλώνοντας ότι η αλήθεια είναι πως το sperandum της Vulgate μεταφράζει ακριβώς το ελληνικό ἐλπιζομένων. 

Το sperandum (μέλλοντα μετοχή) στο μεσαιωνικό Λατινικό δεν περιλαμβάνει την έννοια της αναγκαιότητας (necessità), αλλά μόνο τη δυνατότητα. 

Ο Δάντης, χρησιμοποιώντας το sperate (σε συμφωνία με το sperabile — ελπιστό), απλώς αναπαρήγαγε τον παύλειο τύπο. 

3. Η Έννοια του Argumento (Επιχείρημα) Η δεύτερη φράση του ορισμού, «argumento delle non parventi» (επιχείρημα των μη φαινομένων), αναφέρεται στο ελληνικό «ἔλεγχος» (elenchos). 

Η Vulgata μεταφράζει το ἔλεγχος ως αποδεικτικό ή διαφανές επιχείρημα. 

Η Πίστη λειτουργεί ως «επιχείρημα» για τα μη φαινόμενα (τα μη παρόντα), διότι αυτά τα «ελπιζόμενα πράγματα» δεν είναι δυνατόν να αποδειχθούν ή να τεκμηριωθούν με άλλο μέσο παρά μέσω της Πίστης. ΙΙ. Ο Ορισμός της Ελπίδας (Speranza) Η Ελπίδα, ως θεολογική αρετή, εξετάζεται από τον Δάντη στο Κάντο XXV του Paradiso. 

1. Ο Χαρακτήρας της Ελπίδας 

Η ουσία της Ελπίδας έγκειται στην προσμονή (attendere). 

Είναι σημαντικό να σημειωθεί η διαφορά μεταξύ του αντικειμενικού και του υποκειμενικού χαρακτήρα της Ελπίδας σε σχέση με την Πίστη. 

Ενώ μπορεί να επιβληθεί η υποχρέωση της Πίστης (βασισμένη στην αποκάλυψη), δεν μπορεί να επιβληθεί η υποχρέωση της Ελπίδας. 

Η Ελπίδα είναι μια υποκειμενική κατάσταση – δεν μπορούμε να επιβάλουμε την ευθυμία ή τον απαισιόδοξο στον άνθρωπο. 

Ο Δάντης αναγνωρίζει τον υποκειμενικό χαρακτήρα της ελπίδας, ειδικά όταν αναφέρει: «La speme, che laggiù innamora» (Η ελπίδα, που εκεί κάτω γοητεύει). 

Αυτή η «υψηλή ελπίδα» (alta spene) αναφέρεται στη δόξα την αιώνια, σε αντίθεση με τις κοσμικές ελπίδες που συχνά οδηγούν σε απογοήτευση. 

2. Ο Ορισμός του Δάντη για την Ελπίδα 

Ο Δάντης ορίζει την Ελπίδα ως: «un attender certo Della gloria futura, il qual produce  Grazia divina e precedente merto» (μια βέβαιη προσμονή Της μελλοντικής δόξας), την οποία παράγουν  Θεία χάρις και προηγούμενη αξία). 

Αυτός ο ορισμός συμφωνεί με τον ορισμό του Πέτρου Λομβαρδού: «Η ελπίδα είναι βέβαιη προσδοκία μελλοντικής μακαριότητας, που προέρχεται από τη Θεία Χάρη και τις προηγούμενες αξίες (meritis praecedentibus)». 

Ο χριστιανικός ορισμός της Ελπίδας, λοιπόν, μετριάζεται, καθώς απαιτεί αναγνώριση των αξιών που η Χάρη επιτρέπει στον άνθρωπο να παράγει. 

ΙΙΙ. Η Σχέση Πίστης και Ελπίδας 

Ο Faggi καταλήγει στο ότι η Πίστη και η Ελπίδα είναι φυσικά και θεολογικά αχώριστες στον χριστιανικό νόμο. 

Όπου υπάρχει Πίστη, η Ελπίδα δεν μπορεί να απουσιάζει. 

Η Πίστη είναι: • Η ουσία/υπόσταση (sustanza) των πραγμάτων που ελπίζονται. • Είναι θεμελιωμένη στη Θεία Αποκάλυψη. 

Η Ελπίδα είναι: • Η προσμονή (attendere) των πραγμάτων που η Πίστη θεμελιώνει. • Είναι παρηγοριά της ψυχής απέναντι στις θλίψεις και τα δάκρυα του κόσμου. • Είναι ένα επιχείρημα κατά της απιστίας και των αμφιβολιών που μπορεί να πολιορκήσουν τη διάνοια σχετικά με την αποκάλυψη. 

Ακόμη και η ύπαρξη μιας «εδραιωμένης θρησκευτικής πίστης» που επιτρέπει την προσδοκία μιας μελλοντικής ζωής (αυτό που οι Άγγλοι αποκαλούν intimations of immortality), δεν είναι η βέβαιη προσμονή της χριστιανικής Ελπίδας, η οποία θεμελιώνεται στην Αποκάλυψη. 

Συνοψίζοντας, ο Faggi επιβεβαιώνει ότι ο Δάντης χρησιμοποιεί τους θεολογικούς όρους της Πίστης και της Ελπίδας με ακρίβεια, βασιζόμενος στις πηγές του (Άγιος Παύλος, Πέτρος Λομβαρδός), αναδεικνύοντας τη θεμελιώδη και αποδεικτική λειτουργία της Πίστης έναντι της βέβαιης προσδοκίας της Ελπίδας. 

 Φιλοσοφική Ερμηνεία και Αξιολόγηση της Ισχύος 

 Το κείμενο του Faggi, «Πίστη και Ελπίδα στον ορισμό του Δάντη», είναι μια ακτινογραφία της ακρίβειας της δαντικής σκέψης. 

Η ισχύς των συμπερασμάτων του βασίζεται στην επιστροφή στις πρωτογενείς πηγές (Άγιος Παύλος και Πέτρος Λομβαρδός) και στη διόρθωση παρερμηνειών που προέκυψαν από την αφαίρεση των όρων από το θεολογικό τους πλαίσιο. 

Ι. Η Ισχύς της Φιλολογικής Διόρθωσης: Η έννοια της Sustanza (Ουσία) Ισχύει απόλυτα η ανάλυση του Faggi όσον αφορά την έννοια της Sustanza (Υπόσταση) στον ορισμό της Πίστης. 

Ο Faggi αποδεικνύει ότι η Πίστη είναι θεμέλιο (fondamento) ή στήριγμα των ελπιζομένων πραγμάτων. Ο ορισμός του Δάντη: «Fede è sustanza di cose sperate» δεν πρέπει να ερμηνεύεται με την αυστηρή φιλοσοφική έννοια της «ουσίας έναντι του συμβεβηκότος» (sustanza e accidente), όπως ίσως παρερμηνεύτηκε από σχολιαστές όπως ο Scartazzini. 

Ο Faggi επιβεβαιώνει ότι η Πίστη είναι η Υπόστασις (substantia) όχι με την αριστοτελική έννοια της φιλοσοφικής ουσίας, αλλά με την κυριολεκτική και λατινική έννοια του «αυτού που βρίσκεται κάτω, που στηρίζει». 

Αυτή η ερμηνεία είναι σύμφωνη με τον Πέτρο Λομβαρδό, ο οποίος λέει ότι «δια την πίστην υπάρχουσι [subsistunt] και ελπίζονται τα πράγματα και έχουν θεμέλιον (fundamentum)». 

Η ισχύς του επιχειρήματος είναι η πιστότητα στη θεολογική γλώσσα. 

ΙΙ. Η Ισχύς της Γραμματικής Ακρίβειας: 

Sperate έναντι Sperandum Ισχύει επίσης η άρνηση του Faggi να δεχτεί την κριτική του Pastore σχετικά με τον μετοχικό τύπο sperate (ελπισμένες) του Δάντη. 

Η διαφωνία αφορούσε το εάν ο Δάντης έπρεπε να χρησιμοποιήσει το sperandum (αυτό που πρέπει να ελπίσουμε, υπονοώντας αναγκαιότητα). 

Τι ισχύει: Ο Faggi αποδεικνύει ότι το λατινικό μέλλον μετοχή (sperandum) στη μεσαιωνική Λατινική δεν περιλαμβάνει απαραίτητα την έννοια της αναγκαιότητας (necessità), αλλά μόνο τη δυνατότητα. Κατά συνέπεια, ο Δάντης χρησιμοποίησε νόμιμα τον τύπο sperate, ο οποίος μεταφράζει ακριβώς το ελληνικό ἐλπιζομένων της Επιστολής του Παύλου. 

Ο Δάντης απλώς αναγνώρισε το sperabile (ελπιστό) με το sperato (ελπισμένο), αναπαράγοντας τον τύπο του πρωτοτύπου χωρίς λάθος. 

ΙΙΙ. Η Ισχύς της Εννοιολογικής Διαφοροποίησης: 

Πίστη ως Υποχρέωση, Ελπίδα ως Υποκειμενική Κατάσταση 

Η πιο σημαντική εννοιολογική συνεισφορά του Faggi είναι η σαφής διάκριση μεταξύ του αντικειμενικού χαρακτήρα της Πίστης και του υποκειμενικού χαρακτήρα της Ελπίδας. 

Τι ισχύει: Είναι μια θεμελιώδης θεολογική και φιλοσοφική αλήθεια (εντός του χριστιανικού πλαισίου) ότι μπορεί να επιβληθεί η υποχρέωση της Πίστης (ως πίστη στην αποκάλυψη), αλλά δεν μπορεί να επιβληθεί η υποχρέωση της Ελπίδας. 

1. Πίστη (Fede): Λειτουργεί ως επιχείρημα (argumento) και αποδεικτικό στοιχείο (prova probante e dimostrativo) για τα πράγματα που δεν γίνονται αντιληπτά. Η Πίστη είναι θεμελιωμένη στην αποκάλυψη. 

2. Ελπίδα (Speranza): Ο χαρακτήρας της είναι υποκειμενικός (stato soggettivo). Ορίζεται ως «μια βέβαιη προσμονή (un attender certo) της μελλοντικής δόξας», η οποία παράγεται από τη Θεία Χάρη και τις προηγούμενες αξίες (precedente merto). 

Αυτή η διάκριση τονίζει ότι, ενώ η Πίστη είναι η νοητική βεβαιότητα που βασίζεται στην αποκάλυψη, η Ελπίδα είναι η ψυχική παρηγοριά και προσδοκία που πηγάζει από αυτή τη βεβαιότητα. 

Συμπέρασμα:

Ο Faggi καταλήγει στο ότι η Πίστη και η Ελπίδα είναι φυσικά και θεολογικά αχώριστες στο χριστιανικό νόμο: «όπου υπάρχει η πίστη, η ελπίδα δεν μπορεί να απουσιάζει». 

Ωστόσο, αναγνωρίζει τη δυνατότητα ύπαρξης πίστης χωρίς την χριστιανική Ελπίδα. 

Κάποιος μπορεί να έχει μια γενική «εδραιωμένη θρησκευτική πίστη» (αυτό που οι Άγγλοι αποκαλούν intimations of immortality), η οποία οδηγεί σε μια πιθανότητα ανανέωσης της ζωής μετά τον θάνατο. Όμως, αυτές οι υποθέσεις δεν αποτελούν τη «βέβαιη προσμονή» της χριστιανικής Ελπίδας, η οποία θεμελιώνεται αποκλειστικά στην Αποκάλυψη. 

Συνεπώς, ισχύει η τελική θέση του Faggi: 

Ο Δάντης παρουσιάζει τις θεολογικές αρετές με απόλυτη ακρίβεια, διατηρώντας την Πίστη ως το αντικειμενικό, αποδεικτικό θεμέλιο, και την Ελπίδα ως την υποκειμενική, βέβαιη προσδοκία της σωτηρίας, καθιστώντας τις αχώριστες, αλλά διακριτές. 

 dia xeiros alexiou 

 με πηγές από το διαδίκτυο

Με το καράβι της εξορίας-ΚΡΙΣΤΙΝΑ ΠΕΡΙ ΡΟΣΣΙ

_-cristina-peri-rossi-pdffrom aldebaran36

ΝΈΟΝΠΛΑΝΟΔΙΟΝ

Πατρίς Πύργου Ηλείας Πέμπτη 1 Ιανουαρίου 1948

 

1-1-1948-pptxfrom aldebaran36

#ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ #ΗΛΕΙΑ

12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα Ελεύθερη

 

Στις 12 Οκτωβρίου 1944, η Αθήνα απελευθερώθηκε από τη γερμανική κατοχή, σηματοδοτώντας το τέλος μιας περιόδου που διήρκεσε 1.264 ημέρες. Η αποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων οδήγησε σε αυθόρμητους, πανηγυρικούς εορτασμούς στους δρόμους της πρωτεύουσας, όπου οι κάτοικοι ξεχύθηκαν για να γιορτάσουν την ελευθερία τους. 

Σημαντικά γεγονότα της ημέρας:

Το πρωί, τμήμα του γερμανικού στρατού κατέθεσε στεφάνι στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη και λίγο αργότερα ένας στρατιώτης υπέστειλε τη γερμανική σημαία από την Ακρόπολη. 

Οι δρόμοι πλημμύρισαν με κόσμο που πανηγύριζε, κρατώντας σημαίες και πανό. 

Στη συνέχεια, έφτασαν οι πρώτες βρετανικές δυνάμεις στον Πειραιά, όπου τους υποδέχτηκαν θερμά οι Αθηναίοι. 

Επίσης, μέλη αντιστασιακών οργανώσεων παρέλασαν και ο κόσμος τους επευφήμησε. 

Σημασία της ημερομηνίας:

Η 12η Οκτωβρίου 1944 θεωρείται η επίσημη λήξη της κατοχικής περιόδου για την Αθήνα. 

Αν και η εθνική εορτή της Ελλάδας είναι η 28η Οκτωβρίου (ΟΧΙ), η 12η Οκτωβρίου σηματοδοτεί την απελευθέρωση της πρωτεύουσας και του λαού της από τον ναζιστικό ζυγό. 

Ομιλία για τον αγώνα του ελληνικού λαού ενάντια στον φασισμό/ναζισμό κατά την περίοδο του Β´ Παγκόσμιου Πολέμου και η διάχυση της σχετικής με την περίοδο επιστημονικής γνώσης.

(πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ, Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων στο Πάρκο Ελευθερίας.)

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε Τετάρτη 18 Οκτωβρίου 2017.

12 Οκτωβρίου 1944. Η Αθήνα Ελεύθερη