Le Boucicaut: Ένας Μεσαιωνικός Γάλλος Στρατάρχης στο Βυζάντιο

 Η ιστορία του Ζαν Β΄ Λε Μεντρ, γνωστού ως Le Boucicaut (1366-1421), είναι μια συναρπαστική ιστορία μεσαιωνικού ιππότη, στρατιωτικού ηγέτη και διπλωμάτη του οποίου η ζωή τον οδήγησε από τα πεδία των μαχών της Γαλλίας στην αυλή της Κωνσταντινούπολης, στην τελευταία περίοδο ακμής του Βυζαντινού Αυτοκρατορία.

Ποιος ήταν ο Le Boucicaut;

Ο Boucicaut ήταν ένα από τα πιο διάσημα ονόματα της Γαλλίας στα τέλη του 14ου - αρχές του 15ου αιώνα. Ήταν:

Ιππότης και Στρατάρχης της Γαλλίας: Ένας από τους υψηλότερους στρατιωτικούς τίτλους.

Παλαδίνος του Βασιλιά: Εξαιρετικός πολεμιστής, διάσημος για τη γενναιότητά του στις μάχες (π.χ., στη Μάχη της Νικόπολης, 1396).

Ιδρυτής του Τάγματος του "Πράσινης Ασπίδος": Ένα διακριτικό τάγματος αφοσιωμένο στην υπεράσπιση γυναικών και στην εφαρμογή των ιπποτικών αρχών.

Ο θάνατος του πατέρα του, επίσης στρατάρχη, και η επιθυμία του για δόξα και σταυροφορικό ζήλο τον ώθησαν σε περιπέτειες σε όλη την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.

Το Βυζάντιο στις αρχές του 15ου αιώνα

Για να κατανοήσουμε τη σημασία της παρουσίας του Boucicaut, πρέπει να θυμόμαστε την κατάσταση του Βυζαντινού Κράτους εκείνη την εποχή:

Αποσύνθεση της Αυτοκρατορίας: Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία είχε συρρικνωθεί σε μια μικρή περιοχή γύρω από την Κωνσταντινούπολη, τη Θεσσαλονίκη και την Πελοπόννησο.

Οθωμανική Απειλή: Οι Οθωμανοί Τούρκοι, υπό τον σουλτάνο Βαγιαζίτ Α', είχαν περικυκλώσει πλήρως την Κωνσταντινούπολη και απειλούσαν να την κατακτήσουν.

Αναζήτηση για Δυτική Βοήθεια: Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγος απευθυνόταν απεγνωσμένα στη Δύση για στρατιωτική βοήθεια, προσφέροντας ακόμη και την ένωση των Εκκλησιών (Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας) σε αντάλλαγμα για στήριξη.

Η Αποστολή του Boucicaut στο Βυζάντιο (1399-1400)

Το 1399, ο Βασιλιάς Κάρολος ΣΤ' της Γαλλίας, απαντώντας στα παράπονα του Αυτοκράτορα Μανουήλ Β', αποφάσισε να στείλει μια αποστολή βοήθειας. Ο ηγέτης αυτής της αποστολής ήταν ο Στρατάρχης Boucicaut.

Οι Στόχοι της Αποστολής:

Στρατιωτική Υποστήριξη: Ενίσχυση των αμυνών της Κωνσταντινούπολης και αποτροπή άμεσης πτώσης της πόλης.

Διπλωματική Μεσολάβηση: Ο Boucicaut θα προσπαθούσε να συμφιλιώσει τον Αυτοκράτορα Μανουήλ Β' με τον σφετεριστή γιο του, Ιωάννη Ζ', ο οποίος ελεγχόσε μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου. Η ενότητα ήταν απαραίτητη για την αντιμετώπιση της οθωμανικής απειλής.

Συγκέντρωση Πληροφοριών: Να αξιολογήσει την πραγματική κατάσταση στην περιοχή και τις προοπτικές επιβίωσης του Βυζαντίου.

Οι Δράσεις του στην Κωνσταντινούπολη:

Στρατιωτική Οργάνωση: Ο Boucicaut, ως έμπειρος στρατιωτικός, αναμόρφωσε και οργάνωσε τις βυζαντινές δυνάμεις. Ενίσχυσε τα τείχη της πόλης και βελτίωσε τις τακτικές άμυνας.

Προσέλαβε Μισθοφόρους: Με γαλλικά χρήματα, προσέλαβε μια μικρή δύναμη μισθοφόρων (κυρίως Ισπανούς και Γάλλους) που παρέμεινε στην πόλη για να την υπερασπιστεί.

Στρατιωτικές Εκστρατείες: Δεν περιορίστηκε στην άμυνα. Οργάνωσε προληπτικές επιδρομές εναντίον οθωμανικών φρουρίων και θέσεων στις ασιατικές ακτές του Βοσπόρου, αποδείχνοντας ότι οι Βυζαντινοί μπορούσαν ακόμη να χτυπήσουν.

Διπλωματία: Πράγματι, κατάφερε να φέρει σε συμφωνία τον Αυτοκράτορα Μανουήλ και τον γιο του Ιωάννη, αποκαθιστώντας προσωρινά την οικογενειακή και πολιτική ενότητα.

Η Σημασία και οι Περιορισμοί της Παρουσίας του

Η παρουσία του Boucicaut ήταν κρίσιμη για το Βυζάντιο, αλλά είχε και τα όριά της.

Η άφιξη ενός γαλλικού στρατού υπό έναν θρυλικό στρατάρχη ανέβασε το ηθικό των Κωνσταντινουπολιτών, που αισθάνθηκαν ότι δεν είχαν εγκαταλειφθεί πλήρως.

Η στρατιωτική του δράση και οι οχυρώσεις βοήθησαν αποφασιστικά να αποτραπεί η άμεση πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1399. Η πόλη θα αντέξει για άλλα 50+ χρόνια μέχρι την τελική κατάκτηση το 1453.

Δραστηριοποιήθηκε ως γέφυρα μεταξύ των δύο κόσμων.

Η αποστολή του ήταν μικρή και βραχύβια. Δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει το αμείλικτο γεγονός της οθωμανικής υπεροχής.

Η βοήθειά του ήταν αμυντική και τοπική. Δεν μπορούσε να αλλάξει τη ροή της ιστορίας εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Οι συμβουλές και οι πρωτοβουλίες του συχνά συγκρούονταν με τη γραφειοκρατία και τις πολιτικές διχόνειες της βυζαντινής αυλής.

Τι Έγινε Μετά;

Το 1400, ο Boucicaut συνόδεψε τον Αυτοκράτορα Μανουήλ Β' σε μια μεγάλη περιοδεία στις ευρωπαϊκές αυλές (Βενετία, Παρίσι, Λονδίνο) για να ζητήσει περισσότερη βοήθεια. Αν και έτυχε μεγάλης υποδοχής, τα αποτελέσματα ήταν περιορισμένα.

Αργότερα, ο Boucicaut διορίστηκε Κυβερνήτης της Γένοβας. Το 1415, τραυματίστηκε και συνελήφθη στη Μάχη του Αζενκούρ, όπου πολέμησε στο πλευρό των Γάλλων εναντίον του Ερρίκου Ε' της Αγγλίας. Πέθανε ως αιχμάλωτος στην Αγγλία το 1421.

Κληρονομιά

Ο Ζαν Le Boucicaut παραμένει ένα σύμβολο της τελευταίας προσπάθειας συνεργασίας μεταξύ Δύσης και Ανατολής πριν από την πτώση της Κωνσταντινούπολης. Η ιστορία του είναι η ιστορία ενός ιππότη που, πιστός στα ιδανικά του, πολέμησε σε έναν κόσμο που άλλαζε γρήγορα, προσφέροντας μια προσωρινή ανάσα σε μια αυτοκρατορία που βρισκόταν στα τελευταία της.

Η αφήγηση του βυζαντινού ιστορικού Γεωργίου Σφραντζή για την εποχή αυτή μας δίνει μια ζωντανή εικόνα των γεγονότων και του ρόλου που έπαιξε ο "Μπουσικός", όπως τον αποκαλούσαν οι Βυζαντινοί.

Ένα νεολιθικό «αμφιθέατρο» 11.000 ετών ανακαλύφθηκε στο Καραχάν τεπέ

 

Το «Αμφιθέατρο» του Καραχάν Τεπέ

Δεν πρόκειται για αμφιθέατρο με την κλασική έννοια (για θεαματικές παραστάσεις), αλλά για μια μοναδική δομή κοινωνικής συγκέντρωσης από τη Νεολιθική εποχή.

Χρονολογείται περίπου στα 11.000-10.000 χρόνια πριν, δηλαδή στην ίδια εποχή με το γειτονικό Γκιομπεκλί Τεπέ. 

Αυτό το καθιστά ένα από τα παλαιότερα γνωστά δομημένα χώρους συγκέντρωσης στην ανθρώπινη ιστορία.

Η δομή είναι χτισμένη γύρω από μια μεγάλη, στρογγυλή κοιλότητα στη γη. Γύρω από αυτή την κεντρική "αρένα" υπάρχουν 11 πέτρινες "θέσεις" ή πάγκοι, σκαλισμένοι απευθείας από το βράχο. 

Στη βάση της κοιλότητας υπάρχει μια μοναδική στήλη, παρόμοια με τις περίφημες στήλες του Γκιομπεκλί Τεπέ, αλλά σε μικρότερη κλίμακα.

Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι αυτός ο χώρος χρησιμοποιούνταν για τελετουργικές ή κοινωνικές συγκεντρώσεις. 

Θα μπορούσε να ήταν ένας χώρος όπου μια μικρή ομάδα ανθρώπων (ίσως οι πρεσβύτεροι ή οι θρησκευτικοί ηγέτες) κάθονταν γύρω-γύρω για να παρακολουθήσουν μια τελετή ή να λάβουν μια σημαντική απόφαση για την κοινότητα. 

Είναι ένα πρώιμο "συμβούλιο" ή "θέατρο" κοινωνικής αλληλεπίδρασης

Η ανακάλυψη του "αμφιθεάτρου" είναι μόνο ένα μέρος της εικόνας. 

Το Καραχάν Τεπέ είναι ένα τεράστιο και εξαιρετικά σημαντικό θέρετρο που αναδεικνύει την πολυπλοκότητα των κοινωνιών των κυνηγών-συλλεκτών πριν από την εμφάνιση της γεωργίας.

Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 2019 υπό την ηγεσία του τουρκικού αρχαιολόγου Νετζντέτ Καρσλ.

Βρέθηκαν εκατοντάδες πέτρινες στήλες σε σχήμα Τ (όπως στο Γκιομπεκλί Τεπέ), διακοσμημένες με ρεαλιστικά ανάγλυφα ζώων (φαλακρογύπαδες, φίδια, πρόβατα) και αφηρημένες μορφές.

Αποκαλύφθηκαν πολυάριθμοι ορθογώνιοι και στρογγυλοί χώροι, συνδεδεμένοι μεταξύ τους με στενές σήραγγες ή διαδρόμους.

Βρέθηκαν γλυπτά ανθρώπινων κεφαλών, με ρεαλιστικά χαρακτηριστικά, που υποδηλώνουν μια ανεπτυγμένη λατρεία προγόνων ή μια περίπλοκη κοσμολογία.

Όπως και στο Γκιομπεκλί Τεπέ, φαίνεται ότι ο χώρος εγκαταλείφθηκε σκόπιμα πριν από χιλιάδες χρόνια και επικαλύφθηκε με χώμα, γεγονός που τον διατήρησε σε εξαιρετική κατάσταση.

Η ανακάλυψη στο Καραχάν Τεπέ αναθεωρεί ριζικά την κατανόησή μας για την ανάπτυξη του πολιτισμού. Δείχνει ότι:

Οι κοινωνίες των κυνηγών-συλλεκτών ήταν ικανές για πολύπλοκες κοινωνικές δομές και συλλογικά έργα.

Η ανάπτυξη της θρησκείας, της τέχνης και της κοινωνικής οργάνωσης προηγήθηκε της γεωργίας, και όχι το αντίθετο όπως πιστευόταν παλιά.

Η περιοχή της Ανατολίας ήταν ένα επίκεντρο πολιτισμικής καινοτομίας κατά τη Μετάβαση από τον Παλαιολιθικό στον Νεολιθικό αιώνα.

Το Καραχάν Τεπέ, μαζί με το Γκιομπεκλί Τεπέ και άλλους γειτονικούς χώρους, σχηματίζουν ένα "νεολιθικό λεκανοπέδιο" που συνεχίζει να αποκαλύπτει τα μυστήρια των απαρχών του πολιτισμού όπως τον ξέρουμε σήμερα.

πηγή arkeonews

Η Δομή της Πλατωνικής Φιλοσοφίας μέσα από την «Εισαγωγή των Δογμάτων Πλάτωνος» του Αλκίνοου

1.0 Εισαγωγή

Η «Εισαγωγή των Δογμάτων Πλάτωνος» του Αλκίνοου, φιλοσόφου του Μέσου Πλατωνισμού (2ος αι. μ.Χ.), αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα σωζόμενα εγχειρίδια που επιχειρούν να παρουσιάσουν τη σκέψη του Πλάτωνα με συστηματικό και οργανωμένο τρόπο. Σε μια εποχή που η φιλοσοφία αναζητούσε δογματική συνοχή, ο Αλκίνοος δεν παραθέτει απλώς αποσπάσματα, αλλά οργανώνει το σύνολο των πλατωνικών ιδεών σε ένα συνεκτικό φιλοσοφικό οικοδόμημα. Το έργο του συνιστά μια πολύτιμη πύλη εισόδου στον πλατωνισμό, όχι μόνο όπως αυτός διαμορφώθηκε αιώνες μετά τον θάνατο του ιδρυτή της Ακαδημίας, αλλά και όπως τον αντιλαμβάνονταν οι διανοητές της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Το παρόν άρθρο υποστηρίζει ότι η «Εισαγωγή» του Αλκίνοου δεν αποτελεί μια απλή παράθεση, αλλά μια βαθιά ερμηνευτική αναδόμηση της πλατωνικής σκέψης. Μέσα από την αυστηρή ταξινόμηση και την ιεράρχηση των φιλοσοφικών κλάδων, ο Αλκίνοος αποκαλύπτει τη δομική συνοχή και την αλληλεξάρτηση μεταξύ της μεταφυσικής, της γνωσιολογίας, της ηθικής και της πολιτικής φιλοσοφίας του Πλάτωνα, παρουσιάζοντας τον πλατωνισμό ως ένα ολοκληρωμένο σύστημα που προσφέρει έναν συνεκτικό τρόπο θεώρησης του κόσμου και του βίου.

2.0 Ορισμός, Σκοπός και Διαιρέσεις

Για τη θεμελίωση ενός συστήματος σκέψης, η στρατηγική σημασία του αρχικού ορισμού και της ταξινόμησης είναι κεφαλαιώδης. Ο Αλκίνοος, ακολουθώντας αυτή την αρχή, θέτει από την αρχή τις βάσεις για την κατανόηση του πλατωνισμού, οριοθετώντας το πεδίο της φιλοσοφίας και προσδιορίζοντας με σαφήνεια τον τελικό σκοπό της φιλοσοφικής ζωής. Αυτή η θεμελίωση λειτουργεί ως οδικός χάρτης για την πλοήγηση στο σύνθετο πλατωνικό οικοδόμημα.

2.1 Ο Βίος του Φιλοσόφου και ο Τελικός Σκοπός

Στο Κεφάλαιο Β', ο Αλκίνοος εισάγει τη διάκριση μεταξύ του θεωρητικού και του πρακτικού βίου, αποδίδοντας σαφή υπεροχή στον πρώτο. Ο θεωρητικός βίος, που συνίσταται στη «γνώσει τῆς ἀληθείας», είναι ανώτερος και τιμιότερος, ενώ ο πρακτικός, που αφορά τις πράξεις μέσω του σώματος, έπεται. Ωστόσο, οι δύο βίοι δεν είναι ασύνδετοι. Ο τελικός σκοπός της φιλοσοφίας, ο οποίος αποτελεί και τον σκοπό της ανθρώπινης ζωής, είναι η ὁμοίωσις Θεῷ κατὰ τὸ δυνατόν (ομοίωση με τον Θεό, στο μέτρο του δυνατού). Αυτός ο υπέρτατος στόχος επιτυγχάνεται μέσα από την άσκηση της αρετής (που συνδέεται με τον πρακτικό βίο) και, κυρίως, μέσα από τη θεωρητική γνώση της αλήθειας και των πρώτων αρχών, μια γνώση που μας εξομοιώνει με τη θεία φύση.

2.2 Οι Κλάδοι της Φιλοσοφίας

Αφού θέτει τον τελικό σκοπό, ο Αλκίνοος προχωρά στο Κεφάλαιο Γ' στην τριμερή διαίρεση της φιλοσοφίας, μια ταξινόμηση που οργανώνει το σύνολο της πλατωνικής διδασκαλίας:

• Θεωρητική Φιλοσοφία: Αφορά τη γνώση των όντων και υποδιαιρείται σε τρία μέρη, με βάση το αντικείμενο της έρευνάς τους:
  • Θεολογία: Η επιστήμη των πρώτων, αιώνιων και νοητών αιτιών, δηλαδή του Θεού και των Ιδεών.
  • Φυσική: Η μελέτη του αισθητού κόσμου, της γένεσης και της τάξης του σύμπαντος.
  • Μαθηματικά: Η διερεύνηση των αφηρημένων μαθηματικών αντικειμένων, που κατέχουν ενδιάμεση θέση μεταξύ του νοητού και του αισθητού.
• Πρακτική Φιλοσοφία: Αφορά την ανθρώπινη πράξη και την οργάνωση του βίου. Υποδιαιρείται επίσης σε τρία μέρη:
  • Ηθική: Η διαμόρφωση του χαρακτήρα και η επίτευξη της αρετής σε ατομικό επίπεδο.
  • Οικονομική: Η ορθή διαχείριση του οίκου.
  • Πολιτική: Η οργάνωση της ιδανικής πολιτείας και η διακυβέρνηση.

Αυτή η αρχική ταξινόμηση δεν είναι απλώς σχηματική. Προετοιμάζει το έδαφος για την εξέταση των εργαλείων που απαιτούνται για την επίτευξη της φιλοσοφικής γνώσης, οδηγώντας μας λογικά στην επόμενη ενότητα, που είναι αφιερωμένη στη γνωσιολογία και τη διαλεκτική μέθοδο.

3.0 Ο Δρόμος προς την Αλήθεια

Στο πλατωνικό σύστημα, όπως το παρουσιάζει ο Αλκίνοος, η γνωσιολογία και η μεθοδολογία κατέχουν κεντρικό ρόλο. Η κατανόηση του πώς γνωρίζουμε είναι αδιαχώριστη από το τι μπορούμε να γνωρίσουμε. Η ορθή μέθοδος δεν είναι απλώς ένα εργαλείο, αλλά η ίδια η οδός που οδηγεί την ψυχή από τον κόσμο των αισθήσεων και της δόξας στον κόσμο της αλήθειας και της επιστήμης.

3.1 Το Κριτήριο της Αλήθειας

Στο Κεφάλαιο Δ', ο Αλκίνοος αναλύει τη διττή έννοια του κριτηρίου της αλήθειας. Κάνει μια θεμελιώδη διάκριση μεταξύ:

• του «υφ' ου κρίνεται»: του υποκειμένου ή του παράγοντα που κρίνει, ο οποίος είναι ο λόγος του φιλοσόφου.
• του «δι' ου κρίνεται»: του οργάνου μέσω του οποίου επιτελείται η κρίση, το οποίο είναι ο «λόγος φυσικός».

Αυτή η διάκριση θεμελιώνει μια ορθολογική προσέγγιση της γνώσης. Ο «λόγος φυσικός» είναι το καθολικό, ακατέργαστο όργανο της λογικής που ενυπάρχει σε κάθε άνθρωπο. Ο φιλόσοφος, μέσω της εκπαίδευσης και της διαλεκτικής, οφείλει να το γυμνάσει και να το τελειοποιήσει, ώστε να το μετατρέψει στον έγκυρο και αυθεντικό «λόγο» που κρίνει την αλήθεια.

3.2 Επιστήμη, Δόξα και Αίσθηση

Στο ίδιο κεφάλαιο, ο Αλκίνοος αποσαφηνίζει την πλατωνική διάκριση μεταξύ της επιστήμης (ἐπιστήμη) και της δόξας (δόξα). Η επιστήμη έχει ως αντικείμενό της τα αιώνια και αμετάβλητα νοητά όντα, δηλαδή τις Ιδέες. Η γνώση αυτή είναι σταθερή και αληθής. Αντίθετα, η δόξα αφορά τον μεταβλητό και φθαρτό κόσμο των αισθητών πραγμάτων. Η δόξα βρίσκεται μεταξύ γνώσης και άγνοιας, καθώς τα αντικείμενά της είναι μιμήσεις των αληθινών όντων. Αυτή η οντολογική και γνωσιολογική ιεραρχία ορίζει με σαφήνεια τα όρια και τις δυνατότητες της ανθρώπινης γνώσης.

3.3 Η Διαλεκτική ως Βασιλική Οδός

Η μέθοδος που επιτρέπει στην ψυχή να υπερβεί τη δόξα και να φτάσει στην επιστήμη είναι η διαλεκτική. Στα Κεφάλαια Ε' και ΣΤ', ο Αλκίνοος την παρουσιάζει ως τη «βασιλική οδό» της φιλοσοφίας, αναλύοντας τις τέσσερις βασικές διαδικασίες της:

1. Διαίρεση: Η ανάλυση ενός γένους στα είδη που το αποτελούν, προκειμένου να κατανοηθεί η εσωτερική του δομή.
2. Ορισμός: Η διατύπωση της ουσίας ενός πράγματος, η οποία προκύπτει από τη διαδικασία της διαίρεσης.
3. Ανάλυση: Η ανωτέρα πορεία του νου, κατά την οποία ο φιλόσοφος ξεκινά από υποθέσεις και ανέρχεται προς τις «αναπόδεικτες αρχές», δηλαδή τις Ιδέες και τελικά το Αγαθόν.
4. Επαγωγή: Η αντίστροφη πορεία, κατά την οποία ο νους μεταβαίνει από την εξέταση των επιμέρους παραδειγμάτων στη σύλληψη του καθολικού ορισμού.

Για τον Αλκίνοο, η διαλεκτική δεν είναι μια αόριστη τέχνη, αλλά μια αυστηρά δομημένη επιστήμη που χρησιμοποιεί ως εργαλεία τη λογική, δηλαδή τη θεωρία των προτάσεων και των συλλογισμών (ΚΕΦ. ΣΤ'). Η διαλεκτική είναι, συνεπώς, η πρακτική οδός για την ανάβαση της ψυχής· ο στόχος δεν είναι απλώς η γνώση των Ιδεών, αλλά η εξομοίωση με τον θείο Νου του οποίου οι Ιδέες αποτελούν τις νοήσεις, εκπληρώνοντας έτσι τον τελικό σκοπό της φιλοσοφίας.

Έχοντας καθορίσει τη μέθοδο για την απόκτηση της γνώσης, το επόμενο λογικό βήμα είναι η εφαρμογή της στο ύψιστο αντικείμενό της: την ίδια τη φύση της πραγματικότητας, δηλαδή τη μεταφυσική.

4.0 Οι Πρώτες Αρχές της Πραγματικότητας

Αφού εδραίωσε τη μέθοδο για την απόκτηση της γνώσης, ο Αλκίνοος στρέφεται τώρα στο ύψιστο αντικείμενό της: τη μεταφυσική αρχιτεκτονική της πραγματικότητας, η οποία αποτελεί το ακλόνητο θεμέλιο για ολόκληρο το πλατωνικό σύστημα. Εδώ θεμελιώνονται οι πρώτες αρχές που διέπουν όχι μόνο τη δομή του σύμπαντος, αλλά και την ανθρώπινη ύπαρξη και τον τελικό της σκοπό.

4.1 Οι Τρεις Θεμελιώδεις Αρχές

Στα Κεφάλαια Θ' και Ι', ο Αλκίνοος συστηματοποιεί την πλατωνική μεταφυσική γύρω από τρεις θεμελιώδεις αρχές (ἀρχαί) του παντός: τον Θεό, τις Ιδέες και την Ύλη.

• Ο Πρώτος Θεός: Τοποθετείται στην κορυφή της οντολογικής ιεραρχίας. Ταυτίζεται με τον Νου και το Αγαθόν, μια ταύτιση κρίσιμη, καθώς ο τελικός σκοπός της ομοίωσης είναι η ομοίωση με αυτό το συγκεκριμένο Αγαθόν. Είναι αιώνιος, άρρητος (δεν μπορεί να περιγραφεί πλήρως με λόγια), αυτοτελής (τέλειος καθ' εαυτόν) και αποτελεί την ποιητική αιτία, δηλαδή τον «πατέρα και ποιητή» των πάντων. Η γνώση του είναι δυνατή όχι άμεσα, αλλά έμμεσα, μέσω δύο οδών: της αφαίρεσης, δηλαδή της αφαίρεσης όλων των υλικών ιδιοτήτων, και της αναλογίας, όπως το Αγαθόν είναι για τον νοητό κόσμο ό,τι ο ήλιος για τον αισθητό.
• Οι Ιδέες: Σε μια ερμηνευτική κίνηση χαρακτηριστική του Μέσου Πλατωνισμού, που εσωτερικεύει τις Ιδέες στον θείο νου, ο Αλκίνοος τις ορίζει ως τις νοήσεις του Πρώτου Θεού (νόησις Θεοῦ). Λειτουργούν ως τα αιώνια και αμετάβλητα παραδείγματα (παραδειγματική αιτία) με βάση τα οποία ο Θεός δημιουργεί και οργανώνει τον αισθητό κόσμο.
• Η Ύλη: Η ύλη είναι η τρίτη αρχή. Περιγράφεται ως ένα άμορφο, άποιο και αιώνιο υπόστρωμα (ὑποκείμενον) που δέχεται τις μορφές που της επιβάλλει ο Δημιουργός, σύμφωνα με τα ιδεατά πρότυπα. Είναι η αρχή της πολλαπλότητας, της μεταβολής και της ατέλειας στον αισθητό κόσμο.

4.2 Κοσμολογία: Η Τάξη του Σύμπαντος

Η κοσμολογία του Αλκίνοου (ΚΕΦ. ΙΒ') περιγράφει τη διαδικασία με την οποία ο Δημιουργός Θεός επιβάλλει τάξη στο αρχέγονο χάος της ύλης. Αυτή η δημιουργία δεν είναι μια πράξη που συμβαίνει στον χρόνο, αλλά μια αιώνια σχέση εξάρτησης. Ο Θεός, ως αγαθός, χρησιμοποίησε ως εργαλεία τα μαθηματικά πρότυπα και την αναλογία, η οποία αποτελεί τον θεϊκό δεσμό που συνέχει τα στοιχεία του σύμπαντος. Αυτή η κοσμική τάξη αποτελεί το τέλειο έλλογο πρότυπο που η ψυχή του φιλοσόφου επιδιώκει να μιμηθεί.

Κεντρικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία κατέχει η Ψυχή του Κόσμου (ΚΕΦ. ΙΔ'). Ο Θεός τη δημιουργεί ως μια ενδιάμεση οντότητα μεταξύ του αδιαίρετου νοητού κόσμου και του διαιρετού αισθητού κόσμου. Η Ψυχή του Κόσμου είναι η αρχή της κίνησης, της ζωής και της τάξης στο σύμπαν, εμψυχώνοντας το σώμα του κόσμου και διασφαλίζοντας την αρμονική λειτουργία του.

Η κοσμική τάξη, που πηγάζει από έναν αγαθό και νοήμονα Θεό, θέτει το πλαίσιο μέσα στο οποίο καλούμαστε να κατανοήσουμε τη φύση της δικής μας ψυχής και να ευθυγραμμίσουμε τη ζωή μας με την παγκόσμια αρμονία.

5.0 Η Φύση και το Τέλος του Ανθρώπου

Με το μεταφυσικό και κοσμολογικό πλαίσιο σταθερά εδραιωμένο, ο Αλκίνοος προχωρά λογικά στην τοποθέτηση του ανθρώπου εντός αυτής της θείας τάξης. Η πλατωνική ψυχολογία και ηθική δεν είναι ανεξάρτητοι κλάδοι, αλλά άμεσες συνέπειες της μεταφυσικής, καθώς περιγράφουν την πορεία μέσω της οποίας η ατομική ψυχή μπορεί να αντικατοπτρίσει την κοσμική αρμονία και να επιτύχει τον τελικό της σκοπό (τέλος).

5.1 Η Αθανασία και η Δομή της Ψυχής

Στο Κεφάλαιο ΚΕ', ο Αλκίνοος παραθέτει τα βασικά πλατωνικά επιχειρήματα για την αθανασία της ψυχής. Δίνει έμφαση στη θεωρία της ανάμνησης (ἀνάμνησις), σύμφωνα με την οποία η μάθηση είναι ανάκληση γνώσεων που η ψυχή κατείχε πριν την ενσάρκωσή της. Το σημαντικότερο, όμως, επιχείρημα βασίζεται στον ορισμό της ψυχής ως αυτενέργητης και αιώνιας αρχής της κίνησης («ἀρχὴ κινήσεως αὐτοκίνητος»). Επειδή είναι η πηγή κάθε κίνησης και ζωής, δεν μπορεί η ίδια να υπόκειται σε θάνατο.

Στη συνέχεια (ΚΕΦ. ΚΓ' και ΚΔ'), ο Αλκίνοος περιγράφει την τριμερή δομή της ψυχής, αντιστοιχίζοντας κάθε μέρος της με μια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος:

1. ΤηνΛογική: Το έλλογο μέρος, η έδρα της λογικής και της σκέψης, που εδρεύει στον εγκέφαλο (κεφαλή).
2. Το Θυμοειδές: Η έδρα των ευγενών συναισθημάτων, όπως η ανδρεία και η τιμή, που βρίσκεται στην καρδιά.
3. Το Επιθυμητικόν: Η έδρα των σωματικών επιθυμιών και ορέξεων, που τοποθετείται στο ήπαρ.

5.2 Αρετή, Κακία και Ελευθερία της Βούλησης

Η ηθική φιλοσοφία του Πλάτωνα, σύμφωνα με τον Αλκίνοο, βασίζεται στην ιδέα ότι η αρετή είναι η υγεία και η τελειότητα της ψυχής (ΚΕΦ. ΚΗ'). Ορίζεται ως μεσότης (μεσότης) μεταξύ υπερβολής και έλλειψης σε σχέση με τα πάθη (ΚΕΦ. ΚΘ'). Κάθε μέρος της ψυχής έχει τη δική του αρετή, ενώ η αρμονική συνύπαρξή τους οδηγεί στη συνολική αρετή της δικαιοσύνης. Αυτή η ψυχική υγεία είναι η ίδια η κατάσταση της ομοίωσης με τον Θεό, καθώς αντικατοπτρίζει την τέλεια τάξη του σύμπαντος που κυβερνάται από τον θείο Νου.

Μέρος της Ψυχής	Αντίστοιχη Αρετή	Περιγραφή
Λογική	Σοφία / Φρόνησις	Η γνώση του καλού και του κακού.
Θυμοειδές	Ἀνδρεία	Η υποταγή του θυμού στον λόγο για το τι είναι δίκαιο.
Επιθυμία	Σωφροσύνη	Ο έλεγχος των επιθυμιών από τη λογική.
Όλη η Ψυχή	Δικαιοσύνη	Η αρμονία των τριών μερών, όπου το καθένα πράττει το δικό του έργο.

Ο Αλκίνοος αναλύει επίσης δύο κεντρικά ηθικά δόγματα. Πρώτον, το δόγμα ότι «η μεν αρετή εκούσιον, η δε κακία ακούσιον» (ΚΕΦ. Λ'). Κανείς δεν επιλέγει το κακό γνωρίζοντάς το ως κακό· η κακία πηγάζει από την άγνοια του αληθινού αγαθού. Δεύτερον, εξετάζει τη σχέση μεταξύ Ειμαρμένης και ελεύθερης βούλησης (αὐτεξούσιον) (ΚΕΦ. ΚΣΤ'). Τονίζει ότι, ενώ τα γεγονότα εντάσσονται σε μια ευρύτερη κοσμική τάξη (Ειμαρμένη), οι ανθρώπινες πράξεις παραμένουν στην ευθύνη του ατόμου.

5.3 Η Πολιτική ως Εφαρμογή της Ηθικής

Η πολιτική φιλοσοφία (ΚΕΦ. ΛΓ') αποτελεί την προέκταση και εφαρμογή της ηθικής σε συλλογικό επίπεδο. Η ιδανική Πολιτεία δομείται κατ' αναλογίαν προς την τριμερή ψυχή:

• Οι φύλακες-βασιλείς (το βουλευόμενον) αντιστοιχούν στην λογική.
• Οι επίκουροι (το πολεμικόν) αντιστοιχούν στο θυμοειδές.
• Οι δημιουργοί (το χρηματιστικόν) αντιστοιχούν στο επιθυμητικό.

Η δικαιοσύνη στην πόλη, όπως και στην ψυχή, επιτυγχάνεται όταν κάθε τάξη επιτελεί τον ρόλο που της αρμόζει, υπό την καθοδήγηση των σοφότερων, δηλαδή των φιλοσόφων-βασιλέων. Ο φιλόσοφος-βασιλέας είναι η πολιτική ενσάρκωση της επιτυχούς ομοίωσης με τον Θεό, μια ψυχή της οποίας η εσωτερική αρμονία εκπορεύεται για να δομήσει την πόλη κατ' εικόνα της.

Έχοντας καλύψει το σύνολο του πλατωνικού συστήματος, απομένει να εξαχθούν τα τελικά συμπεράσματα για τη συνθετική συνεισφορά του Αλκίνοου.

Η «Εισαγωγή των Δογμάτων Πλάτωνος» του Αλκίνοου αποτελεί ένα έργο μνημειώδους σημασίας για την κατανόηση της πλατωνικής φιλοσοφίας, όχι ως μιας συλλογής διάσπαρτων διαλογικών αναζητήσεων, αλλά ως ενός στέρεου και ολοκληρωμένου φιλοσοφικού συστήματος. Όπως αναλύθηκε, ο Αλκίνοος προσφέρει μια εξαιρετικά δομημένη και συστηματική πύλη εισόδου στον πλατωνισμό, ξεκινώντας από τον ορισμό και τον σκοπό της φιλοσοφίας και καταλήγοντας στην εφαρμογή των αρχών της στην ηθική και την πολιτική ζωή.

Η συνολική σημασία της «Εισαγωγής» έγκειται στην ικανότητά της να καταδεικνύει την εσωτερική λογική και τη βαθιά συνοχή της πλατωνικής σκέψης. Ο Αλκίνοος αναδεικνύει πώς η μεταφυσική θεωρία των αρχών θεμελιώνει τη γνωσιολογία, η οποία με τη σειρά της απαιτεί μια συγκεκριμένη μεθοδολογία για την προσέγγιση της αλήθειας. Αυτό το θεωρητικό πλαίσιο καθορίζει την ψυχολογία και την ηθική, καθώς ο τελικός σκοπός του ανθρώπου, η ὁμοίωσις Θεῷ, δεν είναι παρά η εναρμόνιση της ψυχής με τις αιώνιες αρχές της πραγματικότητας. Με τον τρόπο αυτό, ο Αλκίνοος παρουσιάζει τον πλατωνισμό ως ένα ενιαίο και συνεκτικό οικοδόμημα, όπου η θεωρία συνδέεται άρρηκτα με την πράξη. Το συστηματικό του εγχείρημα όχι μόνο διαφύλαξε την πλατωνική παράδοση για το ρωμαϊκό κοινό, αλλά προετοίμασε και το έδαφος για τις μεγάλες μεταφυσικές συνθέσεις του ύστερου Νεοπλατωνισμού.

(δια χειρός αλεξίου με πηγές από το αχανές διαδίκτυο)

Ένα μαρμάρινο τετράγωνο που απεικονίζει τη μυθολογική ιστορία του Actaeon, ο οποίος σκοτώθηκε από τα σκυλιά του, βρέθηκε στην αρχαία πόλη Prusias ad Hypium.

 

Ένας μαρμάρινος λίθος που απεικονίζει τη μυθολογική ιστορία του Actaeon (Akteon), ο οποίος σκοτώθηκε από τα σκυλιά του, βρέθηκε κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στην αρχαία πόλη Prusias ad Hypium στην επαρχία Düzce στη βορειοδυτική Τουρκία.

Οι ανασκαφές της αρχαίας πόλης Prusias ad Hypium, που βρίσκεται στην πόλη Konuralp του Düzce, συνεχίζονται με την υποστήριξη του Δήμου Düzce.

Κατά τις ανασκαφές στο θέατρο της αρχαίας πόλης Prusias ad Hypium, αποκαλύφθηκε ένας μαρμάρινος ογκόλιθος διακοσμημένος με φυτικά μοτίβα, που απεικονίζει τον κυνηγό Ακταίον, ο οποίος σκοτώθηκε με τα σκυλιά της επειδή εξόργισε τη Θεά Άρτεμη.

Στο σκηνικό τμήμα του αρχαίου θεάτρου, που θεωρείται ότι ανήκει στη ρωμαϊκή περίοδο, αποκαλύφθηκαν ένθετοι μαρμάρινοι λίθοι και αρχιτεκτονικές μορφές.

Με τις ανασκαφές επιχειρείται να φωτιστεί η ιστορία της περιοχής, που ξεκίνησε τον 3ο αιώνα π.Χ.

Μαρμάρινο τετράγωνο που απεικονίζει τη σκηνή όπου ο Ακταίος ο κυνηγός σκοτώνεται από τα δικά του σκυλιά. Φωτογραφία: Δήμος Düzce

Ο πιο εντυπωσιακός από τους ογκόλιθους διακοσμημένους με φυτικά και μυθολογικά στοιχεία ήταν ο κυνηγός Actaeon, ο οποίος σκοτώθηκε με τα δικά του σκυλιά εξοργίζοντας τη θεά Άρτεμη στη μυθολογία. Το Actaeon, το οποίο έγινε αγνώριστο από τρία σκυλιά, βρίσκεται στην κορυφή του οικοπέδου και λαμβάνει χώρα διακοσμημένο με φυτικά διακοσμητικά. Άλλα αξιοσημείωτα ευρήματα είναι οι ογκόλιθοι ανωδομής που ανήκουν στο σκηνικό οικοδόμημα με μάσκες τραγωδίας, κωμωδίας και δράματος, παρόμοιες με αυτές που είχαν βρεθεί στον ίδιο χώρο παλαιότερα, και οι δομικοί λίθοι με φυτικές διακοσμήσεις.

Ο δήμαρχος της Ντούζτσε, Δρ. Faruk Özlü, δήλωσε ότι κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες για να αυξήσουν τις ανασκαφές σε 12 μήνες και οι εργασίες εκσκαφής και απομάκρυνσης πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή με την υποστήριξη κατασκευαστικού εξοπλισμού, εξοπλισμού και εργαζομένων.

Ο Özlü είπε επίσης, «Η ταχύτερη συνεχιζόμενη περιοχή ανασκαφών στην Τουρκία είναι το Antique Theatre Konuralp. Δίνουμε μεγάλη σημασία σε αυτές τις ανασκαφές γιατί η περιοχή έχει ιστορία εδώ. Μια ιστορία που ξεκινά από τον 3ο αιώνα π.Χ. έρχεται στο φως».

Εκτύπωση του Jean Mignon, The Transformation of Actaeon, με την καταδίωξη και τον θάνατό του να φαίνονται στο βάθος. Πηγή: Wikipedia

Hunter Actaeon

Ο Ακταίος ήταν ένας Θηβαίος ήρωας κυνηγός στην ελληνική μυθολογία. Γιος του ανήλικου θεού Αρισταίου και της Αυτόνοης (κόρης του Κάδμου, του ιδρυτή της Θήβας στη Βοιωτία). ήταν Βοιωτός ήρωας και κυνηγός. Σύμφωνα με τις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου, ο Ακταίονας είδε κατά λάθος την Άρτεμη (θεά των άγριων ζώων, της βλάστησης και του τοκετού) ενώ έκανε μπάνιο στο όρος Κιθαιρώνα. για το λόγο αυτό, μετατράπηκε από αυτήν σε ελάφι και καταδιώχθηκε και σκοτώθηκε από τα δικά του 50 κυνηγόσκυλα.

Επειδή τα σκυλιά δεν αντιλαμβάνονται ότι κάνουν κομμάτια τον αφέντη τους, ουρλιάζουν αναζητώντας τον Actaeon. Έρχονται λοιπόν στη σπηλιά του Χείρωνα. Ο Χείρωνας φτιάχνει επίσης ένα άγαλμα του Actaeon για να ηρεμήσει τα σκυλιά.

arkeonews.net