Ο Ιωάννης Βαρβάκης (1745–1825) ήταν διακεκριμένος Έλληνας πλοιοκτήτης, έμπορος, κουρσάρος και εθνικός ευεργέτης, με καταγωγή από τα Ψαρά. Το πραγματικό του επίθετο ήταν Λεοντίδης, αλλά το προσωνύμιο «Βαρβάκης» προήλθε από το αρπακτικό πουλί «βαρβάκι» (είδος γερακιού), λόγω της ορμητικότητας και της αυστηρότητας του βλέμματός του, χαρακτηριστικά που εντυπωσίαζαν τους συνομηλίκους του.
Κύρια σημεία της ζωής και δράσης του:
Ναυτική και πολεμική δράση: Από νεαρή ηλικία ήταν έμπειρος ναυτικός και πλοιοκτήτης. Στον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο (1768–1774) εξόπλισε το πλοίο του ως πολεμικό και εντάχθηκε στη ρωσική ναυτική δύναμη. Διακρίθηκε στη Ναυμαχία του Τσεσμέ (1770), συμβάλλοντας καθοριστικά στην καταστροφή του οθωμανικού στόλου.
Ρωσία και επιχειρηματική επιτυχία: Μετά τον πόλεμο, εγκαταστάθηκε στο Αστραχάν της Ρωσίας, όπου έλαβε προνόμια από την αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β΄. Εκεί ανέπτυξε εμπορικές δραστηριότητες, κυρίως με το χαβιάρι, το οποίο ανέδειξε σε περιζήτητο προϊόν της ευρωπαϊκής αριστοκρατίας. Ήταν πρωτοπόρος στην κατάργηση της δουλείας στις επιχειρήσεις του, προσλαμβάνοντας μισθωτούς εργάτες αντί για δουλοπάροικους, πολύ πριν την επίσημη κατάργηση της δουλείας στη Ρωσία.
Εθνική προσφορά: Ο Βαρβάκης συνέβαλε σημαντικά στον εθνικό αγώνα των Ελλήνων, ενισχύοντας οικονομικά τους επαναστατημένους Έλληνες και εξαγοράζοντας αιχμαλώτους.
Μετά την καταστροφή των Ψαρών (1824), επέστρεψε στην Ελλάδα για να βοηθήσει τους πρόσφυγες και ανακηρύχθηκε «μέγας ευεργέτης του Έθνους».
Κληροδότημα και έργο: Στη διαθήκη του άφησε μεγάλο μέρος της περιουσίας του για κοινωφελείς σκοπούς. Με τα χρήματά του ιδρύθηκε το Βαρβάκειο Λύκειο και η Βαρβάκειος Αγορά στην Αθήνα, ενώ ενίσχυσε σχολεία και κοινότητες σε Ελλάδα και Ρωσία.
Τέλος ζωής: Πέθανε στη Ζάκυνθο στις 10 Ιανουαρίου 1825, δυσαρεστημένος από τις κατηγορίες της προσωρινής ελληνικής κυβέρνησης για κατασκοπεία, τις οποίες ποτέ δεν αποδέχτηκε.
Ο Ιωάννης Βαρβάκης αποτελεί εμβληματική μορφή της νεότερης ελληνικής ιστορίας, συνδυάζοντας την περιπετειώδη ζωή του κουρσάρου με την ανιδιοτελή προσφορά του ως εθνικός ευεργέτης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου