TOY ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΛΥΡΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ. Στις 23-8-2015 επισκέφθηκα στη Λάμπαινα το βαλυραίο Μίμη Λινάρδο. Συζητήσαμε διάφορα και μεταξύ αυτών το ξελαγάνισμα της σταφίδας.
Μετά την αποξήρανση της σταφίδας στο αλώνι, με το γριάβαλο μεταλλικό ή ξύλινο αποχωρίζονταν οι αποξηραμένες ρόγες σταφίδας από τσαμπιά. Αφού μαζεύαμε τα τσαμπιά έμενε η σταφίδα στο αλώνι. Οι μεγαλύτερες ρόγες σταφίδας ήθελαν μερικές ημέρες ακόμη στον ήλιο για να αφυδατωθούν και έπρεπε να αφαιρεθούν από τις μικρές ρόγες που είχαν αφυδατωθεί. Αυτή η διαδικασία λεγόταν ξελαγάνισμα. Μετά η σταφίδα φορτωνόταν στα σακιά καθαριζόταν από τη μάκηνα και έπαιρνε το δρόμο του εμπορίου, της τυποποίησης και εξαγωγής στο εξωτερικό.
Λαγάνα ήταν το σάρωμα το οποίο αφθονούσε τότε σε όλα τα κτήματα. Το σάρωμα το έφτιαχναν από ένα είδος βαλσαμόχορτου το λεγόμενο καπετούρι, από το οποίο παρασκευάζεται το καλύτερο είδος βαλσαμόλαδου και ανθίζει Ιούλιο-Αύγουστο. Το σάρωμα αυτό, είχε το πλεονέκτημα σε σύγκριση με τα άλλα που φτιάχναμε από κατσαφάνα, να μην τρυπά τις ρόγες και τις καταστρέφει. Έτσι ξεχώριζαν οι χοντρές ρόγες και σχεδόν όλες αυτές τις κρατούσαν το χειμώνα για φαγητό τις οποίες έτρωγαν σκέτες ή στο χυλό με πετμέζι, σταφίδες, σύκα, αμύγδαλα, και καρύδια.
Ευχαριστώ το Μίμη Λινάρδο που μου έμαθε τη τι σημαίνει η λέξη ξελαγάνισμα της σταφίδας.
TA ΔΥΟ ΓΡΙΑΒΑΛΑ. ΞΥΛΙΝΟ ΚΑΙ ΜΕ ΠΡΟΚΕΣ. ΤΟ ΣΑΡΩΜΑ ΚΑΙ Η ΠΗΡΟΥΝΑ ΠΟΥ ΜΑΖΕΥΑΜΕ ΤΑ ΚΟΤΣΑΛΑ ΤΗΣ ΣΤΑΦΙΔΑΣ, ΑΠΟ ΤΟ ΑΛΩΝΙ.ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΑΥΤΑ ΜΑΖΙ ΜΕ ΑΛΛΑ ΔΩΡΗΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ, ΣΤΟ ΝΙΚΟ ΚΙΣΚΗΡΑ. ΤΟ ΦΥΤΟ ΚΑΠΕΤΟΥΡΙ ΠΟΥ ΚΑΝΑΜΕ ΤΗ ΛΑΓΑΝΑ (ΣΑΡΩΜΑ), ΓΙΑ ΤΟ ΞΕΛΑΓΑΝΙΣΜΑ ΤΗΣ ΣΤΑΦΙΔΑΣ.
Η ΜΑΚΗΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΚΑΘΑΡΙΖΑΝ ΤΗ ΣΤΑΦΙΔΑ
Η ΜΑΚΗΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΚΑΘΑΡΙΖΑΝ ΤΗ ΣΤΑΦΙΔΑ Η ΜΑΚΗΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΚΑΘΑΡΙΖΑΝ ΤΗ ΣΤΑΦΙΔΑ
Η ΜΑΚΗΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΚΑΘΑΡΙΖΑΝ ΤΗ ΣΤΑΦΙΔΑ. ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΓΟΥΛΑ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ ΕΚΤΕΘΙΜΕΝΗ
ΑΠΟΞΗΡΑΝΣΗ ΣΤΑΦΙΔΑΣ ΣΤΑ ΑΛΩΝΙΑ ΣΤΟ ΣΤΡΕΦΙ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ. ΦΩΤΟ 19-8-2012
Η επιβίωση μετά από γεγονότα που θα μας αναγκάσουν να απομακρυνθούμε από τα σπίτια μας προϋποθέτει συγκεκριμένες γνώσεις, που δεν τις έχω. Για να επιβιώσουμε όμως στα σπίτια μας μετά από ένα οικονομικό κραχ, χρειάζονται γνώσεις που όλοι και όλες μπορούμε εύκολα και γρήγορα να αποκτήσουμε. Τι γνώριζαν οι γιαγιάδες μας και κατάφεραν να επιβιώσουν σε καιρό πολέμου ή απόλυτης φτώχειας; Τι θα πρέπει να είμαστε ικανοί να κάνουμε μόνοι μας; Πως “έτρεχαν” τα σπίτια τους οι παλιές νοικοκυρές, τότε που δεν υπήρχαν μισθοί, ασφάλιση και συντάξεις και που μόνο η καλή διαχείριση των πόρων έφερνε την ευημερία; Αυτή είναι η λίστα που έχω καταλήξει, δοκιμάσει και πιστεύω ότι λειτουργεί άψογα. Πρέπει λοιπόν να μπορούμε τουλάχιστον… Να φτιάχνουμε προζύμι και ψωμί. Να αναγνωρίζουμε και να μαζεύουμε χόρτα. Να ανοίγουμε φύλλο. Σκέτες αλευρόπιτες, χορτόπιτες με κάθε είδους χόρτο που μπορεί να φαγωθεί, μακαρονόπιτες και πίτες-με-ότι-να΄ναι, θα χορτάσουν πολλά στόματα. Να φτιάχνουμε τραχανά και χυλοπίτες. Σε τέτοιες ποσότητες που να μας βγάζουν ένα έτος. Ο τραχανάς και το σπασμένο σιτάρι μπορούν να αντικαταστήσουν το ρύζι μια χαρά, οι χυλοπίτες τα μακαρόνια. Να μαγειρεύουμε με ελάχιστα υλικά και να ανακυκλώνουμε τα περισσεύματα. Για παράδειγμα, μια μπριζόλα και μερικές πατάτες μας κάνουν μια κατσαρόλα γιαχνί για τέσσερις-πέντε νοματαίους. “Αυγατίστε” τη σάλτσα που θα μείνει για να χρησιμοποιηθεί για μακαρόνια ή ρύζι. Μειώστε την πρωτείνη και αυξήστε τους υδατάνθρακες και τα λαχανικά. Κρατάτε κόκαλα για ζωμούς. Ψάξτε για συνταγές για εύκολα γλυκά χωρίς βούτυρο και ακριβά υλικά. Ψάξτε για “συνταγές του πολέμου”, ελληνικές και μη. Αχρείαστες να είναι, αν δεν είναι όμως, θα σας σώσουν. Να ξέρουμε πως να κονσερβοποιούμε κάθε τροφή, να παστώνουμε και να “καπνίζουμε” κρέατα και ψάρια. Όταν δεν θα έχουμε ρεύμα, ο καταψύκτης θα είναι εντελώς άχρηστη συσκευή. Τα παραπάνω, αν συνδυαστούν με ένα μικρό λαχανόκηπο, θα σώσουν την οικογένειά μας από την πείνα. Να χρησιμοποιούμε σωστά μια απλή (όχι ενεργειακή που προϋποθέτει ηλεκτρισμό) σόμπα. Να ανάβουμε σωστά και να μαγειρεύουμε σε φούρνο με ξύλα. Να φτιάχνουμε αλισίβα και τα δικά μας σαπούνια και απορρυπαντικά. Να φτιάχνουμε κεριά. Θα μας φωτίσουν τα βράδια και θα χρησιμοποιηθούν σαν προσανάμματα. Να ξέρουμε πως πλένουμε στο χέρι τα ρούχα μας. Να είμαστε ικανοί να ράβουμε μόνοι τα ρούχα μας. Κρατήστε έτοιμα πατρόν που βρίσκετε σε περιοδικά από τώρα, για ρούχα που ράβονται απλά, σας ταιριάζουν και φοριούνται όλες τις εποχές. Ένα αμάνικο απλό φόρεμα θα φορεθεί το καλοκαίρι αλλά και το χειμώνα με μια μακρυμάνικη μπλούζα από μέσα. Να ξέρουμε να πλέκουμε ζεστά ρούχα. Να καθαρίζουμε πουλερικά και κυνήγι. Να γνωρίζουμε τα βασικά θεραπευτικά βότανα, πότε και πως συλλέγονται και πως χρησιμοποιούνται για κάθε πάθηση. Καλύτερα, να τα καλλιεργούμε μόνοι μας, ακόμα και σε γλάστρες. Να γνωρίζουμε τον κύκλο της βιοδυναμικής καλλιέργειας λαχανικών, από το στάδιο του σπορείου μέχρι τη συγκομιδή και την αποθήκευση νέων σπόρων. Καλό είναι, τώρα που ακόμα προλαβαίνουμε, να προμηθευτούμε συσκευές που δεν απαιτούν ηλεκτρισμό για να λειτουργήσουν καθώς και τις πρώτες ύλες για την παρασκευή των παραπάνω. Σίδερα κάρβουνου (σοβαρολογώ, δοκίμασα της γιαγιάς μου -ένα βαρύ για τα χοντρά ρούχα κι ένα ελαφρύτερο για τα ευαίσθητα), λάμπες λαδιού, εργαλεία χειρός, κερί σε ικανοποιητικές ποσότητες (από συνεταιρισμούς γιατί είναι φθηνό) για φωτισμό και φάρμακα, φυτίλια, μπλέντερ χειρός, πλάστες, γουδιά, σκάφες, κόσκινα για αλεύρι και τραχανά καθώς και βασικό εξοπλισμό για κυνήγι και ψάρεμα και ένα πολύ μεγάλο δοχείο για συλλογή βρόχινου νερού. Μια παλιά ραπτομηχανή ή ένα καλό σετ ραπτικής, μαλλί, φερμουάρ, κουμπιά και προμήθειες υφασμάτων. Στο κέντρο της Αθήνας, υπάρχει κατάστημα που πουλάει μια χαρά υφάσματα με ένα ευρώ το μέτρο. Με λίγα ευρώ, θα μπορείτε να ράψετε για την οικογένειά σας και για το σπίτι σας ότι θα χρειαστείτε τα επόμενα χρόνια. Στην αποθήκη μας, θα πρέπει να έχουμε καυστική ποτάσα ή σόδα, μαγειρική σόδα με το κιλό για άπειρες χρήσεις, βόρακα, αιθέρια έλαια, αλεύρι (ή ακόμα καλύτερα ένα χειροκίνητο μύλο και σιτάρι σε σακιά που λήγει μετά από είκοσι χρόνια), μέλι, ζάχαρη, αλάτι, λάδι, βάζα και καπάκια για κονσέρβες. Και σπόρους για όσους έχουν ένα κομμάτι γης. Κι αν δεν έχετε, μπορείτε να φυτέψετε σχεδόν τα πάντα σε γλάστρες, στο μπαλκόνι ή την ταράτσα. Όρεξη να υπάρχει. Τα είδη υγιεινής μιας χρήσης των βρεφών και των γυναικών μπορούν να αντικατασταθούν από τώρα με υφασμάτινα που πλένονται και ξαναχρησιμοποιούνται. Προμηθευτείτε, όσο ακόμα υπάρχουν, αρκετά θερμόμετρα υδράργυρου. Πιστεύω ότι δε χρειάζεται μια φορτωμένη αποθήκη με αποθέματα που πρόκειται να λήξουν ή να εξαντληθούν. Χρειάζεται να έχουμε μια σοβαρή ποσότητα από τη «βάση» που θα μας επιτρέψει να επιβιώσουμε όχι μόνο για ένα ή δύο χρόνια, αλλά ακόμα και αν η ζωή μετά το κραχ δεν επανέλθει ποτέ στα «συνηθισμένα» επίπεδα. Στέγη, θέρμανση, τροφή, ρουχισμός και φάρμακα είναι όλα όσα χρειαζόμαστε. Άλλωστε, πολλά από τα παραπάνω θα μας ωφελήσουν σε καιρούς που το χρήμα δε θα έχει αξία, η ανταλλαγή και η προσφορά όμως γνώσεων, σπόρων, φαρμάκων και ρούχων θα έχουν αξία ανεκτίμητη. fugazigr.wordpress.com
Μπορεί το φιλμ του ClintEastwoodAmericanSniper με τον BradleyCooper να μας έμαθε τον ChrisKyle τον πιο θανατηφόρο ελεύθερο σκοπευτή των ΗΠΑ, με 255 νεκρούς στον πόλεμο του Ιράκ, όμως μια γυναίκα η Lyudmila Pavlichenko στον ΙΙ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον έχει ξεπεράσει με 309 νεκρούς στις μάχες για την υπεράσπιση της Σεβαστούπολης και της Οδησσού.
Την Pavlichenkoδεν την γνώριζα μέχρι προχθές που είδα την ταινία BattleForSevastopol,η οποία αναφέρεται στην συμβολή της στις μάχες που έγιναν για την υπεράσπιση της πόλης αυτής, που είναι λιμάνι-ναύσταθμος στο νοτιοδυτικό τμήμα της Κριμαίας. Η πόλη άντεξε 250 μέρες στην πολιορκία των δυνάμεων του Άξονα.
Η Ουκρανή ελεύθερη σκοπευτής του σοβιετικού στρατού LyndmilaPavlichenko (1916-1974) είναι η κορυφαία από τις γυναίκες που έχουν εκπαιδευτεί για αυτό τον σκοπό στην παγκόσμια ιστορία. Ανήκε στις 2000 γυναίκες που είχαν ειδικά εκπαιδεύσει για ελεύθερους σκοπευτές οι σοβιετικοί. Από αυτές τελικά επέζησαν 500.
Ήταν τεταρτοετής φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου και σπούδαζε ιστορία όταν κατετάγη στον στρατό μετά την Γερμανική εισβολή στην χώρα της.
Αρχικά έλαβε μέρος στις μάχες με τους Ρουμάνους που κατέλαβαν τελικά την Οδησσό. Σε 2 1/2 μήνες σκότωσε 187. Στην συνέχεια την έστειλαν για 8 μήνες στην υπεράσπιση της Σεβαστούπολης όπου σκότωσε 257 Γερμανούς.
Συνολικά έχουν επιβεβαιωθεί επισήμως 309 άτομα εκ των οποίων τα 36 ήσαν ελεύθεροι σκοπευτές του εχθρού και 100 αξιωματικοί.
Οι Γερμανοί είχαν μάθει γι΄αυτήν και από τα μεγάφωνα φώναζαν:
LyndmilaPavlichenkoέλα σε μας ,θα σου δώσουμε σοκολάτες και θα σε κάνουμε αξιωματικό!
Η Λιουντμίλα Pavlichenko με τον αγαπημένο της, ανθυπολοχαγό Άλεξ Kitsenko που σκοτώθηκε στον πόλεμο. Σεβαστούπολη, Φεβρουάριος 1942.
HPavlichenkoμε τον SydirArtemovychKovpak διακεκριμένο αρχηγό των Σοβιετικών παρτιζάνων στην Ουκρανία
Τον Ιούνιο 1942 τραυματίστηκε από πυρά όλμων και απομακρύνθηκε από το μέτωπο. Συνολικά είχε τραυματιστεί 4 φορές.
Λόγω της μεγάλης φήμης που είχε αποκτήσει, η Σοβιετική Ένωση την έστειλε τον Σεπτέμβριο 1942 στον Καναδά και τις ΗΠΑ οι οποίες ήδη από τον Δεκέμβριο 1941 είχαν μπει στον πόλεμο κατά του Άξονα. Σκοπός της αποστολής της ήταν να προπαγανδίσει για την ανάπτυξη δεύτερου πολεμικού μετώπου στην Ευρώπη.
Ήταν η πρώτη Σοβιετική πολίτης που έγινε δεκτή στον ΛευκόΟίκο και η σύζυγος του προέδρου Eleanor Roosevelt την πήρε αργότερα μαζί της σε περιοδεία στην χώρα.
Ο δικαστής RobertJackson,η LyudmilaPavlichenkoκαι η EleanorRooseveltτο 1942.
Η εμφάνιση της με την στρατιωτική της ενδυμασία και τα κατορθώματα της στον πόλεμο έτυχαν ευρείας δημοσιότητας και οι δημοσιογράφοι την ονόμασαν 'Lady Death'
Όπως είναι ευνόητο η αριστερά της Αμερικής την δέχτηκε με θερμές αγκάλες.
Ο σπουδαίος αριστερός τραγουδιστής Woody Guthrie έγραψε το 1942 γι΄ αυτήν το τραγούδι Miss Pavlichenkoτο οποίο ακούμε σε ηχογράφηση του 1946. (Σχετικά με τον WoodyGuthrie γράφω στο ποστ μου ΑΥΤΗ Η ΧΩΡΑ ΦΤΙΑΧΤΗΚΕ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΕΝΑ; )
Κατά την παραμονή της στις ΗΠΑ μίλησε στην Ουάσιγκτον στην Διεθνή Συνέλευση Φοιτητών και στο Κογκρέσο των Βιομηχανικών Οργανώσεων (CIO ),που ήταν μια ομοσπονδία των βιομηχανικών συνδικάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά από το 1935-1955
Μίλησε επίσης στην Νέα Υόρκη και στο Σικάγο. Στις ομιλίες της τόνιζε την ισότητα των φύλων και την έλλειψη φυλετικών διακρίσεων στην χώρα της.
Όπως γράφει το TIMEτης 28 Σεπτεμβρίου 1942 της είχε κάνει εντύπωση το είδος των ερωτήσεων που της έκαναν οι γυναίκες δημοσιογράφοι:
Δεν ξέρουν πως είμαστε σε πόλεμο; Μου κάνουν ανόητες ερωτήσεις όπως αν χρησιμοποιώ πούδρα ή βερνίκι των νυχιών και αν κάνω μπούκλες τα μαλλιά μου.
Άλλες εφημερίδες έγραφαν για το μήκος της στολής της που την παχαίνει
και άλλες ότι «δεν έχει πολύ στυλ η λαδί στολή της."
«Φοράω την στολή μου με τιμή", δήλωσε στο περιοδικό Time. «Έχει το Τάγμα του Λένιν επάνω της και έχει καλυφθεί με αίμα στη μάχη.
Για τις αμερικανίδες αυτό που έχει σημασία είναι αν φορούν μεταξωτά εσώρουχα κάτω από τις στολές τους. Πρέπει να μάθουν γιατί φορούν μια στολή.
Σε ερωτήσεις σχετικές με το τι αισθάνεται όταν σκοτώνει Γερμανούς είπε:
Το να σκοτώνω Ναζί δεν μου προκαλούσε κανένα περίπλοκο συναίσθημα Το μόνο αίσθημα που είχα ήταν αυτό που έχει ο κυνηγός όταν σκοτώνει ένα αρπακτικό θηρίο.
Κάθε Γερμανός που έμενε ζωντανός θα σκότωνε γυναίκες, παιδιά και γέρους. Έτσι σκοτώνοντας Γερμανούς έσωζα ζωές.
Στην συνέχεια επισκέφτηκε την Αγγλία και δέχτηκε προσφορές από εργάτες εργοστασίων.
Το 1943 είχε προαχθεί σε ταγματάρχη και τιμήθηκε με τον Χρυσό Αστέρα, ως Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης ,το ανώτατο Σοβιετικό μεταλλίου ανδραγαθίας και κυκλοφόρησε γραμματόσημο προς τιμήν της.
Μέχρι το τέλος του πολέμου έγινε εκπαιδευτής ελεύθερων σκοπευτών και στην συνέχεια τελείωσε το Πανεπιστήμιο και εργάστηκε ως ιστορικός.
Το 1957, η Eleanor Roosevelt επισκέφτηκε την Μόσχα.(Στην φωτογραφία με τον Χρουστσόφ, τη γυναίκα του και τον υπουργό Εξωτερικών Γκρομίκο).
Παρά την περιορισμένη ατζέντα της Ρούζβελταυτή ζήτησε να συναντήσει την παλιά της φίλη Λιουντμίλα Pavlichenko. Την βρήκε σε ένα διαμέρισμα δύο δωματίων στην πόλη, και μετά τους τυπικούςχαιρετισμούς με την παρουσία των συνοδών,η Pavlichenko βρήκε μια δικαιολογία και την τράβηξε στο υπνοδωμάτιο κλείνοντας την πόρτα. Τότε την αγκάλιασε καιμισογελώντας και μισοκλαίγοντας της είπε πόσο ευτυχισμένη ήταν που την είδε και μίλησαν για τα ταξίδια που έκαναν μαζί στην περιοδεία τους πριν 15 χρόνια.
Η Pavlichenko πέθανε νέα, 58 ετών το 1974 και το 1976 ένα δεύτερο γραμματόσημο κυκλοφόρησε προς τιμήν της
Για την ταινία BattleForSevastopolο σκηνοθέτης της Sergei Mokritsky ο οποίος μεγάλωσε στην Ουκρανία αλλά ζεί στη Ρωσία δήλωσε στο AFP: Παρά το όσα έχουν συμβεί , η ταινία έχει γίνει αποδεκτή τόσο από τις νέες ουκρανικές αρχές όσο και από τις ρωσικές .
Hταινία έκανε πρεμιέρα την ίδια μέρα και στις δύο χώρες στην δική τους γλώσσα.
Ολόκληρη η ταινία υπάρχει εδώ αλλά δυστυχώς χωρίς ελληνικούς υπότιτλους.
Με κόκκινο είναι οι στίχοι που έχει χρησιμοποιήσει ο Woody Guthrie στην ηχογράφηση του 1946 και οι αριθμοί είναι η σειρά που ακούγονται σε αυτήν.